गाईजात्रा एक रमाइलो पर्व (सस्कृति) ।

चार जात छत्तिस बर्णका नेपालीहरुले परापूर्वकाल देखिनै आ आफ्नो रहन सहन,रितिरिवाज, संस्कृति, सामाजिक तथा धार्मिक मान्यता अनुसार बिभिन्न चाडपर्व मनाउदै आएका छन्। त्यसै मध्यको गाइजात्र एउटा रमाइलो जात्रा अथवा पर्व हो। 
बितेको वर्ष भित्र आफन्तजनको मृत्यु भई शोकाकूल परिवारका सदस्यहरुलाई मृतकको सम्झना र निकटताको कारण मनमष्तिस्कमा छाउने शोक तथा दुखलाई भुलाउन समाजमा बिध्यमान विसंगती, विकृती, कूरिती र आडम्बरहरुलाई समाजको प्रतिष्ठीत प्रख्यात अथवा कुख्यात व्यक्तित्वहरुसंग जोडेर त्यसमाथि व्यंग प्रहर गर्दै, गाई, जोगीको सृंगार गरी साथै बिभिन्न मुखुण्डोलगाएका नर्तक नर्तकीहरु लगायत झाँकी र थुप्रै रौनकहरु सहित साताभरि गाईजात्रा मनाउने चलन राजा प्रताप मल्लले चलाए देखि निरन्तर आजसम्म चलिआएको छ। गाईजात्राको अवसरमा गरिने बिभिन्न रसिक कुराकानी, ठट्यौली, चुटकिला, प्रहर्सनको मध्यमबाट गरिने घोचपेच छेडखानी व्यंग जस्ता रमाइला क्रियाकलापले मृत्यू भएका आफन्तको संझनामा गरिने यस्ता रमाइलो र हाँस्य युक्त कार्यक्रमलाई बिचार गर्ने हो भने गाईजात्राले मृत्यूलाई एउटा सहज प्रक्रियाका रुपमा लिएर जीवनलाई पहिलेको जस्तै निरन्तर अगाडी बढाउन मृतकका

शोकसन्तप्त परिवारलाई आव्हान गरेको कुरालाई समेत बोध गराँउदछ ।

बिशेषगरी गाईजात्रा अर्थात यस दिनमा आमा र धर्तीलाई सम्मान गर्दै  हिन्दू संस्कारमा पूजनीय गाइको जात्रा हो । यस जात्राको सम्बन्धमा इतिहासलाई नियाल्दा र किंवदन्तिहरुलाई केलाउदा, गाईजात्रा मनाउने चलन राजा प्रताप मल्लले चलाएका हुन्। विक्रम संवत् १६४१ देखि १६६४ को समयमा राजा प्रताप मल्लको छोराको निधनले ठूलो वियोग परेको थियो। राजा प्रताप मल्लकी  रानीलाई पुत्र शोकको ठूलो आघात पर्यो।  धेरै समय बितिसक्दा पनि रानीले सामान्य जीवनयापन नगरी राजकाजको कार्यमा चासो नदिएर एक्लै टोलाएर बस्ने गरेकि थिइन । रानीको त्यस्तो अवस्था देखेर राजा प्रताप मल्लले, मृत्यू भनेको कसैको नियन्त्रणमा हुदैन भनेर जति सम्झाए पनि रानीका आँखा रसाउन नछोडेपछि राजा प्रताप मल्लले राज्यमा त्यस बर्षभरि मृत्यूभएका नागरीकहरुका आफन्तलाई गाइसहित  दरवार अगाडीबाट  रानीले देख्ने गरि जात्रा निकाल्न भनेका थिए। त्यस दिन अहिलेको हनुमान ढोका परिसरमा अवस्थित बसन्तपुर दरवार क्षेत्रमा (अहिलेको काठमाडौ

दरवार स्क्वाएरमा) गाई तथा अनेक झाँकीहरु सहितको जात्रा निकालिएर प्रदर्शन गरिएको थियो। त्यस समयमा त्यसरी गरिएको नौलो प्रदर्शनीले सबैको ध्यान तानेको थियो । बितेको बर्ष भरि आफन्त बितेर जात्रा निकाल्ने परिवारको सदस्यहरु देखेपछि रानीले पनि मृत्यूको शोक आफूलाई मात्र नपरेको वरु आफ्ना जस्ता छोरा, आमा, वुवा लगायतका अन्य परिवारका सदस्य गुमाएको पीडा धेरैले सहन गरेको महसूस गरिन् । राजा प्रताप मल्लले त्यस जात्रामा बिभिन्न ठट्टा, चटक र ब्यङ्गहरु पनि समावेश गर्न समेत प्रोत्साहित गरेका थिए।  जुन कुराहरु हेरेर रानीले सम्पूर्ण पीडा विसाएर धक फुकाएर हाँसेकी थिइन्

 भनिन्छ। त्यसरी जात्रामा आएका ब्यक्तिहरुले झाँकी ठट्टा र व्यंगहरुको  माध्यमबाट गण्यमान्य धनी व्यक्तिहरुले समाजमा भए गरेका आडम्बर, कुरिती, थिचोमिचोको बिरुद्धमा र गरिबका पीडालाई सांकेतिक रूपमा पनि प्रतिबिम्बित गरेर व्यंग गरेका थिए । यसरी त्यस बेलादेखि यो गाइजात्रा एउटा सामाजिक स्वरूपको समनतालार्इ वकालत गर्ने चाड पनि भएको छ ।  त्यस समयमा गाइजात्रामा शुरुवात गरिएको त्यस प्रकारको ब्यङ्गको चलन पुस्तौपुस्तामा हस्तान्तरण हुँदै आजसम्म पनि राजनितीकर्मी, सञ्चारकर्मी र समाजका अन्य प्रतिष्ठित गण्यमान्य ब्यक्तिहरुलाई लक्ष्य बनाएर विसंगती, विकृती, कूरिती र आडम्बरलाई व्यंग हान्ने चलन निरन्तर चलिआएको छ र नेपालका ख्यातिप्राप्त कलाकारहरु सम्मिलित भएर हास्यव्यंग कार्यक्रमको रुपमा आजका दिन सम्म एक साता भारी मनाउदै आइरहेका छन्। यस्तो कार्यक्रमको माध्यमबाट गण्यमान्य व्यक्तिहरु जस्तै, मन्त्री,नेता, कर्मचरी, सिपाही प्रहरी, ब्यापारी तथा कुनै पनि व्यवसायीहरु लगाएत चियापसले देखि ठेला ब्यापारी सम्मलाई व्यंग गर्दै पेच हानिन्छ । समाजका विकृती, कुरिती, घटना, परिघटनाको हास्यास्पद साराशं पनि हो गाईजात्रा ।त्यस्तो कार्यक्रम हेर्न ठुलो समूहमा दर्शकहरु पनि लालायत भएका हुन्छन। यो गाईजात्रा कार्यक्रममा गरिएको व्यंग प्रति कसैले पनि रिसइवि र इख राख्न मिल्दैन ।  
धार्मिक प्रचलन अनुसार आजको दिन यमराज अर्थात मृत्यूका देवताको पूजा अर्चना गरेमा मृतआत्माहरुले मुक्ति पाउने जनविश्वास पनि रहि आएको हुदा यस दिनमा काठमाडौ उपत्यकाका बासिन्दाहरूले यम् (यमराज) अर्थात् मृत्यूका देवताको पूजा गर्दछन्र। गाइजात्रा निकाल्दा गाइलाई अघि अघि लाएर जात्रा निकालिन्छ र यदि गाई नभएमा कुमार केटोलाई गार्इ जस्तै बनाएर अघि लाइन्छ । बिभिन्न मुखिण्डो र रंगीचंगी पोशाक लगाएका मान्छेहरु बाजागाजाका साथ ध्वजा पताकाहरू तथा वितेका आफन्तजनको तस्विर सहित जात्रामा समावेश हुन्छन् । गाइजात्रा काठमाडौ उपत्यकाको प्रमुख चाड भएता पनि देशका अरु ठाँउ तथा शहरहरुमा समेत यो गाइजात्रा मनाउदै आइएको देखिन्छ।  
त्यस्तै सामाजिक मान्यता अनुसार गाईजात्रा सुस्तरि कम हुँदै गएको वर्षा तथा नजिकदै आएको चाडपर्वहरुको सूचक पनि हो भन्ने भनाइ समेत प्रचलित छ। मौसममा समेत देखिने चहकिलो घाम तथा दिनहरु, त्यस्तै हल्का बहने सितल बतास र खेतमा रोपाँई सकिएको अवस्थामा भएको फुर्सदिलो दिनहरुमा ठट्टा गर्दै एकापसमा घोचपेच गरि जिस्कदै दिलखोलेर रमाइलो गर्ने र मुक्तकण्ठले हास्नलाई नै यो गाईजात्रा मनाउने चलन थालिएको हो र त्यहि नै आजका दिनसम्म पनि चलिआएको छ। 

म त् लाज पचेको, नकचरो !

(धन्यवाद ! त्यस साथीलाई जसले मलाई कबि बनाएर यो कविता फुरायो) 

                                          (कविता) 
साथीभाईले आफु उभिएको
धरातललाई पनि बिर्सिदिंदा,
म त यस्तै हुँ  भन्दै आफ्नो
अतितलाई समेत भुलिदिंदा,
अनि अहिलेको अवस्थामा
कसरी र के गरी पुगेँ भन्ने
वास्तविकतालाई पनि बिर्सिदिंदा,
साथै खादा पाउँदा आफुले
सबै थोक उचित र सहि देख्ने,
तर त्यही अवस्थामा कतै केहि
कमि भए आफुलाई,
अनि सबै कुरा बैरी र गलत देख्ने
र मनको तुस पोख्दै केही बढाई चडाई
त्यसैलाई सम्प्रेसण गरिदिने,
फेरी केहि नबुझी आफुले
हो मा हो मिलाउदै गाली गलौच गर्दै     
न्वारन समेत गरिदिने प्रवृतिले,
बुद्धिमान र समझदार सम्झिएको
मानिस त समय संगै आफै
विवेकहीन तथा अबुझ भइदिने,
कस्तो प्रवृति हो मान्छेको?
कोहि बेला आफैलाई बैरी देख्ने !
कसले के गर्यो कसो गर्यो
भनि नसोध्नु साथी,
कतै तिम्रै नाम
गरिदिउल उच्चारण,
किनकी,
म त् लाज पचेको, नकचरो पो हुँ।    
  

आत्महत्या ? बैदेशिक रोजगारमा !

अहिले हाम्रो देशका धेरै  जसो नागरिकहरु रोजगारीको लागि विदेश नै ताक्छन। थोरै समयमा धेरै कमाइने सोच लिएर प्रतिदिन जसो सयौँको संख्यामा बिदेशिरहेका छन् नेपालीहरु कामको खोजीमा, त्यस्तै हजारौँको संख्यामा बैदेशिक रोजगारिको लागि विभिन्न म्यानपावरको अफिस धाइरहेका हुन्छन।
त्यसरी रोजगारिको लागि बिदेशी मुलुक जानेहरु ऋण लिएर, भएको घरबारी बेचबिखन गरेर वा चर्को ब्याजमा बन्धकी राखि ऋण लिएर दलाल तथा म्यानपावर कम्पनीलाई पैसा जिम्मा लगाएर काम गर्न हिडेका हुन्छन।
काम गर्न विदेश पुगेकाहरु कति त् स्वदेशमा गरिएको सम्झौता अनुसारकै काम गर्न पुग्छन, कति स्वदेशमा

दलाल तथा म्यानपावर कम्पनिसंग गरेको सम्झौता भन्दा फरक प्रकृतिको काम गर्न बाध्य भएर पाएको काम गरिरहेका हुन्छन।
काम गर्न विदेश पुगेकाहरु कतिको धेरै पैसा कमाएर जग्गा जमीन जोर्ने, एउटा राम्रो घर बनाउने, आफ्नो बालबच्चालाई पनि अरुको जस्तै राम्रो स्तरीय स्कूलमा पढाउने र परिवारिसंगै बाँकी जीवन आनन्द सँग बिताउने तथा आफुलगायत आफ्ना सन्तति र परिवारको भविष्य सुनिश्चित पार्ने उद्देश्य सहित कामगर्न बिदेशिएका हुन्छन। कतिको त् यस्ता सपनाहरु दुख गरे अनुसार पुरा पनि भएको हुन्छ भने कतिको सपना मात्रै सपनामा सिमित रहन्छन। ऋण काटेर, घरबारी बेचेर, चर्को ब्याजमा ऋण लिएर
त्यसरी बिदेशिने कति त् बिभिन्न कारणले मृत्यु वरण गर्न पुग्छन, भने कति आत्महत्या जस्तो कायरतापूर्ण जघन्य कार्य गर्न पुग्छन। त्यसरी बिदेशमा गएर विभिन्न कारणले मर्ने वा आत्महत्या गरि आफ्नो जीवन समाप्त गर्नेहरुको स्वदेशमा रहेका परिवारलाई समेत ठुलो समस्याको भुमरीमा डुबाएर जान्छन। बिभिन्न कारणले मर्नेहरुको त् कुरा अर्कै भयो, तर परिस्थिति अनि समस्यासंग तर्सिएर त्यसरी आत्महत्या गर्नेहरुले के सोचेर त्यस्तो गरेका हुन् त्? के आत्महत्या गर्नासाथ

सबै समस्या समाधान हुन्छ त् ? त्यसरी आत्महत्या गरेपछि परिवारको के हाल हुन्छ? सारा घरखेत बेचेर, चर्को ब्याजमा ऋण लिएर यसरी बिदेशमा आएर आत्महत्या गर्दा, घरपरिवारको के गति हुन्छ, के अलिकति
पनि दिमागमा आउदैन होला त्? कतिका ससाना बालबच्चा होलान, कतिका बुढा बुढी भैसकेका बाबुआमा मात्रै होलान। उनीहरुको हेरविचार कसले गरिदिने ? कसले ति ससाना केटाकेटीलाई पढाई दिने ? यस्तो कुरा अलिकतिपनि दिमागमा आउदैन त् ? आउदैन भनेत सारै निष्ठुरी र मतलबी रहेछ भन्ने बुझ्नु पर्छ। आफ्नो सिवाय अरुको वास्तै नभएको मान्छेले के नै गर्छ र ?
काम गर्न गएकाहरुले त्यसरी के
कारणले आत्महत्या गर्छन त् ? खोजीको बिषय हो।  अब कसले खोजी गर्ने र किन त्यो पनि सम्बन्धित निकायले गम्भीरताको साथ् खोजि गर्नु पर्छ र त्यस्ता कार्यलाई निरुत्साहित पार्नु पर्छ ।
हिजोआज दैनिक १६००को हाराहारीमा रोजगारीको खोजीमा बिदेशी रहेका छन् नेपालीहरु। त्यस्तै दैनिक २५ वटाको हाराहारीमा आफु ठगीएको उजुरी समेत पर्न आएको देखिन्छ। बिदेशमा मृत्यु हुनेको संख्यामा समेत अहिले बृद्धि हुदै गैरहेको छ भने त्यस्तै बिदेशमा कामगर्न गएकाहरु मध्ये आत्महत्या गर्नेहरुको संख्या समेत वृद्धि हुदै गएको छ।
त्यस्तै बिभिन्न माध्यम तथा कार्यक्रमबाट दक्षिण कोरियामा काम गर्न जानेहरुको संख्या पनि निकै

भइसकेको छ। भरखरै प्रकाशित भएको कोरियाली भाषा परीक्षा EPS को नतिजा प्रकाशित भएको छ। जस अनुसार यो पटक १२००० जना उतिर्ण भएका छन् र चाडै नै यो संख्या पनि थपिने छ दक्षिण कोरियामा काम गर्न जानेको संख्यामा। दक्षिण कोरिया बैदेशिक रोजगारको लागि राम्रो राष्ट्र हो । त्यसैले नेपालीहरु बैदेशिक रोजगारीको शिलशिलामा त्यस राष्ट्रमा जानेको संख्यामा वृद्धि भए संगै अहिले त्यहाँ काम गर्न गएका
नेपालीहरुको बिभिन्न कारणले मृत्यु हुने र आत्महत्या गर्ने क्रम समेत वृद्धि भैरहेको छ। गएको जुन महिनाको १५ दिनमा ५ जना नेपाली कामदारहरुको आत्महत्या तथा दुर्घटनामा परि मृत्यु भएको तथ्यले समेत त्यस कुरालाई पुष्टि गर्दछ। प्रत्येक महिनामा कोरियाको कुनै शहरमा कुनै न कुनै नेपालीले आत्महत्या गरेको खबर आउन थालेको छ हिजोआज। यसरी कोरियामा कामगर्न  जाने नेपालीहरुको संख्या वृद्धि भए संगै आत्महत्या गर्नेको संख्यामा समेत वृद्धि हुन् थालेको छ।

कोरियामा त्यसरी नेपाली कामदारहरुले  लगातारको कठिन काम, भाषाको समस्या, बसाई तथा घरयासि कारणले गर्दा डिप्रेसनमा परी आत्महत्या गर्ने क्रम बढेको छ। यस सन्दर्भमा नेपाली राजदुतावासले गम्भिरताको साथ् चासो लिएको देखिदैन।  तर दक्षिण कोरियाको प्रेसिडेन्ट Moon Jae-in स्वयंले बिदेशी कामदारहरुको मानवाधिकारको महत्वलाई जोड दिदै सम्बन्धित निकाय तथा कोरियन प्रहरीलाई यस सम्बन्धमा कारण तथा त्यसलाई रोकथाम गर्न अवाहन गरेका छन्। त्यस्तै दक्षिण कोरियन प्रहरी

(Hwaseong West Police) ले फारान शहरमा केहिदिन अगाडी पहिलो पटक नेपाली समुदाय माझ आत्महत्या रोकथाम तथा तनाव व्यवस्थापन सम्बन्धमा एउटा बिशेष प्रशिक्षण कार्यक्रम (गोष्ठी)को आयोजना  गरेर मानिसले तनावलाई के कसरी नियन्त्रण गर्ने ? कसरी तनाव मुक्त हुने सकिन्छ ? र मानवाधिकार रक्षा सम्बन्धमा समेत प्रशिक्षण दिइएको थियो। जुन कार्यक्रममा ठुलो संख्यामा कोरियामा कामगर्ने नेपालीहरुको उपस्थित भएका थिए। उपस्थित सबैले कार्यक्रमलाई खुबै मनपराएका थिए र त्यस्तो कार्यक्रमबाट अफुलगायत अरु ठुलो संख्यामा नेपालीहरु समेत लावानभित हुने कुरा कार्यक्रममा सहभागीहरुले उल्लेख गरेका थिए। साथै यस्तो कार्यक्रम आयोजना गरिदिएकोमा कोरियन सरकारलाई समेत धन्यवाद दिएका थिए। 

(प्रस्तुत लेख हाल कोरियामा कार्यरत नेपाली, दिपक बन्जाराबाट प्राप्त रिपोर्टको आधारमा तयार गरिएको। ) 

Fit & फाइन तथा स्वास्थ्य रहन !

हामी जो कोहि पनि आफुलाई अरुले महत्व दिएको खुवै मनापरौंछौँ। आफ्नो बारेमा तारिफ गरेको सुन्न हाम्रो कान हरदम लालायित रहन्छ। झन् अहिलेको यो सामाजिक संजालमा आफ्नो आकर्षक फोटो तथा कृयाकलापहरु अपलोड गर्ने होडले गर्दा र आफुले अपलोड गरेको फोटो कतिले लाइक गरे, क-कसले कस्तो कमेन्ट गरे भन्ने कुरोले गर्दा हिजोआज के पुरुष के महिला, युवा युवतीको त् कुरै छोडौ, तीन चार बच्चा बच्चीको आमा बाले समेत अहिले आफुलाई वा आफ्नो शरीरलाई आकर्षक र फिट बनाउन हरप्रयश कोशिश गर्ने गर्छन। यसको लागि उनीहरु जस्तोसुकै उपय गर्न तयार रहन्छन।पुर्पुरो सेक्ने घाम लाग्दा सम्म ओछ्यानमा गुडुल्कीनेहरु हिजोआज एका बिहानै एरोबिक गर्न पुग्छन, कहिले सिन्को नउचालेकाहरु फलाम उचाल्न जिमखाना धाउछन्, TV र Net मा अल्झिएर बस्नेहरु अनि मिल्ने भए जहाँ बस्यो त्यही आची गर्ने खालका अधबैसे उमेर समेत कटाई सकेका Ex-युवा युवतीहरु अहिले बिहानै मर्निङ्ग वाक गर्न निस्कन्छन। फेरी सुन्दर र आकर्षक देखिन येती लालायित हुन्छन की जो कोहिले जे भनेपनि एकचोटी प्रयोग गरिहल्छन

र कुरो बिग्रेपछि फेरी अर्कै सुभचिन्तको रायसल्लाह लिन पुग्छन। यसरी आकर्षक बन्ने प्रयासमा आफुले आफ्नै स्वास्थ्य तथा शरीरको हानीनोक्सानी गर्दै गएको धेरै भेटिएका देखिएका हुदाँ, र त्यसरी दुख पाएका र फिट एण्ड फाइन बन्नको लागि कोशिश गर्दा गर्दा थाकी सकेका तर फिट एण्ड फाइन बन्न नसकेका तर इच्छुकहरुको लागि यहाँ केहि सरल घरेलु उपायहरु प्रस्तुत गर्दै छु। यहाँ उल्लेख गरिएका सबै घरेलु उपायहरु अन्य स्तरीय तथा प्रशिद्ध स्वास्थ्य संग सम्बन्धित पत्रपत्रिकाहरुबाट साभार गरिएको हो। यहा उल्लेख गरिएका सबै उपाय तथा सामाग्रीहरु हाम्रो घरको भान्छामा उपलब्ध हुन्छन। धेरै कोशिश गर्दा गर्दा थाकी सक्नु भएको भए एकपटक कोशिश गर्नुहोस। कुनै हानी नोक्सानी हुनेछैन, तर फाइदा अवश्य हुन्छ। त्यसैले एकपटक अवश्य प्रयास गर्न सक्नुहुन्छ। 

१. लसुनः
लसुनमा  प्राकृतिक एन्टी बायोटिक गुण हुन्छ र यसले सुगरलाई नियन्त्रिण गर्ने काम गर्दछ । लसुनले शरिरमा बोसो जम्मा हुन् नदिने हर्मोनलाई सक्रिय गराउछ जसले गर्दा अनावश्यक बोसो जम्मा हुन दिँदैन । तेसैले आफ्नो खानामा लसुनलाई अवश्य समावेश गर्नुहोस, त्यसले तपाइको अनावश्यक तौल घटाउन मदत गर्ने छ ।

२. ग्रीन टीः   
अहिले ग्रिन टी को बिषयमा यहाँ केहि उल्लेख गरिरहनु पर्दैन यो निकै लोकप्रिय भइसकेको छ र स्वास्थ्यका लागि ग्रीन टी पिउनेको ठुलो जमात भैसकेको छ । त्यसैले तपाई पनि दैनिक एक देखि दुई कप ग्रीन टी पिउने गर्नुहोस। किनकी ग्रीन टीमा क्याटेचिन्स नामक यौगिक पाइन्छ जसले शरिरमा अतिरिक्त बोसोलाई कम गर्न सहयोग गर्दछ ।

३. केराः  
अनावश्यक रुपमा तौल बढाउनमा जंक फूड तथा फास्ट फूडको ठुलो भूमिका हुन्छ। त्यसैले तपाई जंक फुड तथा फास्ट फूड नखाई बस्न सक्नु हुन्न तर आफ्नो शरीरको अनावाश्यक बढेको तौल देखि उदेक लागेको छ तर छोड्न कोशिश गर्दा पनि जंक तथा फास्ट फूड खान छोड्न सकिरहनु भएको छैन भने आफ्नो आहारमा आज देखि नै केरा खान सुरु गर्नुहोस् । केरामा भरपुर मात्रामा पोटासियम पाइन्छ । यसले फास्ट फूडको लतलाई कम गर्दछ जसले तौल कम गर्न सहयोग गर्दछ ।

४. पुदीनाः
एक कप मनतातो पानीमा पुदीना (जसलाई बाबरीको नामले समेत चिन्दछौँ) को केही पात राख्नुहोस र तपाईंलाई मनपर्छ भने त्यसमा केही मह समेत मिसाउन सक्नुहुन्छ । यो पेय दैनिक सेवन गर्नुहोस यसले पेटमा लागेको बोसो कम गर्छ र यो निकै प्रभाबकारी समेत हुन्छ ।

५. दालचीनीः
तुरुन्त तौल घटाउनका लागि एक कप पानीमा एक चम्चा दालचीनीको पाउडर घोल्नुहोस र बिहानको नास्ता भन्दा पहिले र सुत्नु भन्दा पहिले दैनिक दुई पटक यो पेयलाई पिउँदा केही दिनमा नै असर देखिनेछ, यो बिधि निकै नै फाइदाजनक छ र यसको साइड इफेक्ट पनि केहि हुदैन। 

६. स्याउः
स्याउमा पोटासियम प्रचुर मात्रामा हुन्छ र त्यसको उपभोगले धेरै बेर सम्म भोक नलाग्ने भएकोले आफ्नो आहारमा दैनिक स्याउको समेत प्रयोग गर्दा हामीलाई धेरै खाना खान मनलाग्दैन र त्यसले अनावश्यक रुपमा तौल बढ्न पाउदैन। त्यसैले दैनिक एउटा स्याउ खाएर आफ्नो शरीरबाट बोसो घटाउन सकिन्छ र यसरी हामी शरीरको अनावश्यक तौल घटाउन सक्छौ। भनाइ नै छ नि, "An apple a day, keep the Doctor away." । 

७. ओमेगा थ्रीले भरपुर खानेकुराः
तोफु, पालुङ्गो, चिज, ओखर, अंडालगायतका खानेकुरामा ओमेगा थ्री तत्व पाइन्छन् र ओमेगा थ्रीले शरिरमा जमेको अनावश्यक तथा अतिरिक्त बोसोलाई घटाउन मदत गर्छ, हाम्रो शरीरको तौल नियन्त्रण गर्दछ, रगतमा भएको अनावश्यक चिल्लो पदार्थलाई हटाउन मदत गर्छ र साथै ओमेगा ३ ले हाम्रो शरीरलाई अन्य धेरै फाइदा गर्दछ । अतः हामीले हाम्रो खानामा प्रयाप्त मात्रामा ओमेगा थ्री प्राप्त हुने खाध्य पदार्थहरुको प्रयोग गर्ने गरौ।  

८. आरु:
आरुमा ८० प्रतिशत पानी र फाइबरको मात्रा धेरै हुन्छ भने क्यालोरीको कम हुन्छ । आरुमा पाइने फाइबरले पेट र कलेजोबाट टक्सिन (बिषालु पदार्थ)लाई  हटाउन सहयोग गर्नुका साथै यसले शरीरमा अतिरिक्त बोसो जम्मा हुन् दिदैन जसले गर्दा शरीरको तौल समेत अनावश्यक बढ्न पाउदैन। यो स्वादिलो पनि त्यतिकै हुने भएकोले अन्य फलफुल जस्तै आरु पनि हाम्रो खानामा दैनिक रुपले प्रयोग गर्न सके स्वास्थ्यकोलागी धेरै फाइदा हुने छ।   

९. मकैको उपभोग:

शरिरमा जमेको अतिरिक्त बोसो तथा कोलेस्ट्रोलाई कम गर्ने सबैभन्दा असरदार तरिका हो दैनिक मकै खानु । अहिले मकै सबै ठाउमा पाइन्छ त्यसैले यसको सेवन गरेर तपाईं तौल घटाउनुका साथै अन्य रोगलाई पनि टाढा राख्न सक्नुहुन्छ। 

माथि सबै पढिसकेपछि, एकछिन सोच्नुहोस, अनि जे गर्दा तपाइलाई सहि जस्तो लाग्छ त्यो अवश्य गर्नुहोला र जसले जे भन्यो त्यसको पछि नलाग्नुहोस। स्वास्थ्य को लागि मात्र ३० देखि ६० मिनेट दैनिक साधारण Exercise गर्नुहोस।त्यो नै काफी हुनेछ। ध्यानमा राख्नुहोला ज्यान छ त जहान छ, स्वास्थ्य र तन्दुरुस्त शरिर भएपछि दुनियाको जेसुकै कुरापनि गर्न सकिन्छ। Health is Wealth. 

मान्छे मार्ने लाइसन ... ! मात्र रु.१० लाख ।

सुन्दा वा पढ्दा, अचम्म लाग्ला ! तर कुरा सत्य हो, तपाई अहिले जो कोहि मान्छेलाई मार्न सक्नु हुन्छ। तर त्यसकोलागि नेपाली दश लाख रुपैया सम्म चाहि आफुसंग हुनुपर्छ । अनि तपाई मान्छे मर्ने लाइसन प्राप्त गर्न सक्नु हुने छ। हजुर, मान्छे मार्ने लाइसन नै हो, र तपाई मान्छे नै मार्न सक्नुहुने छ। यसमा प्रहरी प्रसाशनको समेत बैधानिक अनुमति प्राप्त हुनेछ। यो कुरा बिलकुलै सत्य हो, तर तपाईसँग तुरुन्त दिनलाई बढीमा नेपाली १० लाख रुपैया चाही हुनै पर्छ । माथिको वाक्यहरु पढेर अचम्म लाग्यो होला ? पत्याउनु भएन होला ? मनमा गालीगलौच समेत फुर्यो होला यस्तो नचाहिने कुरा पनि गर्ने भन्दै केहि अपशब्द समेत उच्चारण गर्नु भयो होला। यस्तो वाहियात हुनै नसक्ने कुरा पनि लेख्ने भन्ने लग्यो होला ? फेरी कतै प्रहरी प्रसाशनले पनि नागरिक मार्ने अनुमति दिन्छ त् ? कस्तो अपत्यारिलो कुरा ? आदि कुराहरु हाई भोल्टेजको साथ जो कोहीको मन मष्तिस्क आउन सक्छ प्रश्न बनेर, तर यसमा अचम्म मान्नु पर्दैन, रिसाउनु पनि पर्दैन कुरा एकदम सत्य हो र वास्तविक कुरो बुझेपछि सायद तपाईहरुलाई पनि यस्तै लाग्न सक्छ।

यहाँ उल्लेख गरेझै मान्छे मर्ने अनुमति प्राप्त गर्न तपाईलाई केहि कुराहरुको चाहि अत्यावश्यक नै हुन्छ:

१. ड्राइभिङ्ग लाइसन ।

२. भाडाको माइक्रो बस, मिनिबस, बस, समान बोक्ने वा समान ढुवानी गर्ने ट्रीपर, ट्रक, मिनिट्रक जस्ता सवारीसाधनको          चालक हुनु पर्छ ।

३. सवारी चालकहरुको समिति वा  भाडाको गाडी व्यवशायी समितिको सदस्य हुँदा चाहि अत्युतम हुन्छ।

४. कुनै राष्ट्रिय स्तरको राजनीतिक दलको भात्रिसंगठनको सदस्य हुनुभयो भनेत कसैले छुनै सक्तैनन्।

माथि उल्लेख गरिएका ति सामान्य कुराहरु सबै तपाईले पुरा गर्नु भएको छ भने तपाई निर्धक्क सँग मान्छे मार्न सक्नु हुन्छ।माथिका सबै कुराहरु तपाई सँग छन् भने तपाइसँग पैसा नभए पनि फरक चाही पर्दैन। तपाइले मान्छे मारेपनि तपाई आबद्ध संगठनले तपाईको जिम्मेवारी लिएर पिडितको आफन्तलाई तपाइको तर्फबाट दिनुपर्ने रकम समेत दिन्छ र तपाइले मान्छे मारेको दोषबाट मुक्ति दिलाई दिन्छ।

फेरी भन्नु भयो होला, …! तपाइको दिमागमा झ्वाट्ट आउन सक्छ, …! तपाइको मुख पनि फतफतायो होला,…! गालीगलौच निस्किन पनि सक्छ,…! तर जे भएनी कुरो चाही सहि नै हो है।

हो, तपाई सजिलै जोकोहीलाई मार्न सक्नुहुने छ। अझै पत्याउनु भएको छैन वा अचम्म लागिरहेछ ? कि कुरा प्रष्टसँग बुझिसक्नु भएन ? बुझिसक्नु भएको भए ठिकै छ, होइन भने, अलिक कुरालाई सरल पर्छु। तपाई हामी सबै मध्ये कतिले प्रत्यक्ष देख्नु भएको समेत होला, कतिले पत्र पत्रिका तथा समाचार आदी पढेर सुनेर वा हेरेर थाहा पाउनु भएको होला, अझ कतिले त् आफन्त साथीभाई र इष्टमित्रले भनेर समेत थाहा पाउनु भएको होला।

कुरा केहि दिन अगाडीको हो, भरखरै सवारी चालकहरुले  सवारीसाधन चलाउदा कडाईका साथ् ट्राफिक नियम पालन गर्नु पर्ने कुरा लागु गरेसंगै यात्रुहरुले पनि बाटोमा हिड्दा ट्राफिक नियको उल्लङ्घन गर्न नपाइने र उल्लङ्घन गरेको भेटिएमा जरिवाना तिराउनाका साथै कैदको सजाय पनि व्यहोर्नु पर्ने नियम लागु भएको लगत्तै जेब्रा क्रसिङ्गबाट बाटो काटिरहेकी युवतीलाई यात्रुवाहक बसले ठक्कर दिएर मारिदियो। अझ प्रत्यक्ष दर्सिका अनुसार त् बसले त्यसरी ठक्कर दिएपछि पनि नारोक्कीयी बिच सडक मा बज्रिन पुगेकी युवतीलाई कुल्चियेरै बस अगाडी बढेको थियो रे। यसरी युवतीको घटना स्थलमै मृत्यु भएको थियो। त्यस्तै बालाजु माछापोखरी एरिया छेउछाउमै एकजना उपसचिव ज्यु श्रीमती सहित बिहान हिडिरहेको समयमा गाडीले ठक्कर दिएर लडाई दियो बिचार त्यस्तो चोट लागेको थिएन श्रीमती ज्युले केहि भएको छैन भन्दा भन्दै त्यो गाडीले ब्याक गरेर आएर किचेर मारिदियो भने श्रीमतीलाई समेत गम्भीर अवस्थामा पुरयाई दियो। यस्तै काभ्रेको बनेपा बजारमा पनि ट्रीपरले मोटरसाईकल चालकलाई टाउको मै किचेर मारिदियो। त्यस्तै यी दुर्घटनाहरु भएको केहि महिना अघि मात्रै दुइ महिलाहरु सवार भएको एउटा स्कुटरलाई मिनी ट्रकले ठक्कर दिदा स्कुटर चालकको घटना स्थलमै मृत्यु भएको थियो। यस्ता दुर्घटनाहरु भइ रहन्छन र दुर्घटना कुनै योजना बनाएर हुदैन, यो एक्कासी हुन्छ, यदी सवारी साधन चलाउदा वा यात्रुको रुपमा सडक किनारा हिड्दा अथवा बाटो क्रस गर्दा चनाखो भएर उचितरूपमा ट्राफिक नियम पालन गरेनौ भने। तर कहिले कहिँ आफु सहि हुदाहुदै पनि यस्तो दुर्घटनामा ज्यान समेत धेरैले गुमाएका छन्।  माथिका उल्लेख गरिएका दुर्घटनाहरु यस्तै केहि उदाहरणहरु हुन्। यस्ता धेरै दुर्घटनाहरु छन् जुन यहाँ उल्लेख गर्न लग्यो भने निकै लामो लेख बन्न पुग्छ, त्यसैले यहाँ भर्खरै भएका दुर्घटनाहरु मात्रै उल्लेख गरिएको छ। माथि उल्लेख भएका दुर्घटनाहरुमा स्पष्ट रुपमा गाडी चालकको गल्तीले भएको तथा सानो चोटपटक मात्रै लाग्दा समेत चालकले पछि ब्याक गरेर वा गाडीको ठक्करले लडेकालाई सिधै ज्यानै जानेगरी किचेर मारिदिने गर्छन। त्यसरी मरेपछि चालक पुलिस चौकीमा सरण लिन पुग्छन चालकहरु। अनि त्यहाँ शुरु हुन्छ, दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको मोलमोलाई, बढीमा १० लाख घटीमा ५ लाख अझ सके त्योभन्दा पनि कम। यदि मृतकका आफन्तले सके बढ्छ मुल्य, होइन भने घट्छ। यसरी दुवै पक्ष मिलाउने कार्य सम्बन्धित पुलिस चौकीले गरेको हुन्छ। कुरा मिले पछि चालकको तर्फबाट तिर्नु पर्ने क्षति पूर्ति वापतको रकम निज आबद्ध भएको यातायात व्यवसायी संगठनले तिरिदिन्छ। यसरी जानाजानी नियतबस नै  गाडीले किचेर मान्छे मर्दा (Attempt to Murder)समेत बिना कुनै सजाय, बिना कुनै व्यक्तिगत खर्च वाइज्जत छुटकारा पाइन्छ भने, त्यसलाई के भन्ने त् ? होइन त् त्यो मान्छे मर्ने लाइसन ?

के यो ठिक हो त् ? के यसले दुर्घटनालाई झन् प्रोत्साहित गर्दैन र ? यसरी पनि कतै दुर्घटनामा नियन्त्रण हुन्छ त् ?

जानाजानी नियतबस, जो कसैले पनि आफुले चलाएको सवारी साधनले त्यसरी किचेर मान्छे मर्छ भने त्यसलाई सोहि अनुसारको कुनै बिकल्प बिना कडा भन्दा कडा सजाय दिने व्यवस्था मिलाउनु पर्छ, केहि नभएपनि आजिवन सर्वस्व सहितको कारावास सजाय त् हुनुनै पर्छ। तर साँच्चिकै दुर्घटना भएकोमा निष्पक्ष छानबिन गरि कारवाही अगाडी बढाउनु पर्दछ। नत्र अहिले भइरहेको अराजकताले झनै बिकराल रुप लिन सक्ने कुरालाई नकार्न सकिदैन र त्यसले दुर्घटनाको नाममा हत्या जस्तो जघन्य अपराध मौलाउने सम्भावनालाई समेत नकार्न सकिदैन।  अतः यस्तो कुराहरुलाई सम्बन्धित निकायले समेत समयमै बुझेर भएको कानुनलाई अझ प्रभावकारी बनाउनु पर्छ, नभए समयानुकुल नियम कानून बनाउदै सोहि अनुसार प्रभावकारी रुपमा कार्वान्वयन गर्ने र कारवाहीको प्रकृयालाई समेत सोहि रुपमा अगाडी बढाउनु पर्छ।  यस कुरालाई सबै पक्षले सहि रुपमा मनन गरि व्यवहारमा उतार्न सके सायद भविष्यमा कसैको पनि आफन्तले अकालमा मृत्युवरण गर्नु पर्ने थिएन। 

(व्यंग) 

SLC (SEE) 2073 को ग्रेड सिष्टम सहितको नतिजा हेर्नुहोस।

SLC सट्टामा SEE(Secondary Education Examination) को नामले पहिलो पल्ट नतिजा प्रकाशित भएको छ। अबको केहि क्षणमा सबैले तल दिएको मध्ये कुनै लिंक मा गएर नतिजा हेर्न सकिन्छ। गत साल २०७३ को एस. एल. सि.अहिले
 SEE (Secondary Education Examination) दिएर नतिजा कुरिरहेका लाखौ बिद्ध्यार्थीहरु, यो समय कहिले र कतिबेला आफ्नो मिहेनतको फल कस्तो र कसरी आउने हो सो को व्यग्रताका साथ प्रतिक्षा गरिरहेका छन। राजधानी लगाएत शहरी क्षेत्रको स्कुलमा अध्ययन गरेर परीक्षा दिने बिद्ध्यार्थिहरु त प्रायः निर्धक्कका साथ बसेका छन्।  उनीहरुलाई आफु सफल हुनेमा कुनै दुविधा नै छैन, भनेपनि हुन्छ। खाली उनीहरुलाई कुन  पोजिसन आउँछ भन्ने मात्रै कुरो हो।  तर, दुर्गम तथा बिकट क्षेत्रमा बसेर अद्ध्यन गरेर परीक्षा दिएका बिद्ध्यार्थीहरु प्रायः सबै जसोनै असफल भनौ वा थोरै अंक तथा पोजिसन ल्याउने बिगत देखिकै तथ्य रहेको छ।
यहाँ तपाई आफ्नो रिजल्ट हेर्न तथा मार्कसिट प्रिन्ट गर्न सक्नु हुनेछ। त्यसको लागि यहाँ दिइएको लिंकमा गएर क्लिक गर्नु होला र प्राप्त निर्देशन अनुसार गर्नुहोला।
www.nebresults.com

• slc.ntc.net.np

• moe.edu.np
• Check result of SLC 2073 2072 using landline / CDMA phone

sparrow app
यो एपबाट आफ्नो मोबाइलमा रिजल्ट तथा ग्रेड सिष्टम सहितको नतिजा हेर्न तथा त्यसलाई प्रिन्ट गर्न समेत
सकिन्छ। त्यसकोलागि बिद्ध्यार्थिको जन्ममिति र सिम्बल नम्बर इन्ट्री गर्नु पर्दछ।
यदि तपाई आफ्नो मोबाइलमा रिजल्ट हेर्न चाहनु हुन्छ भने गूगल प्लेस्टोरबाट sparrow app आफ्नो मोबाइलमा डाउनलोड गर्नुहोस अथवा यहाँ दिएको लिंकमा गएर  sparrowsms.com/android app डाउनलोड गरेर इन्स्टल गर्नुहोस र Exam Result सेक्सनमा गएर SLC/SEE Result लाई क्लिक गर्नुहोस र आफ्नो सहि सिम्बोल नम्बर टाइप गरेर Get Result लाई  क्लिक गर्नुहोस अनि SLC or SEE को रिजल्ट तपाईको मोबाइलमा  हुनेछ।

माथि दिएको लिंक बाट रिजल्ट हेर्नको लागि पहिले आधिकारिक रुपमा रिजल्ट प्रकाशित हुनुपर्ने छ।

२०७३ सालको SEE रिजल्टमा  निम्न अनुसारले GRADING SYSTEM मिलाइएको छ। 

• A+ = 90% and above (Grade Point 4.0) (Remark : Outstanding)
• A = 89% to 80% (Grade Point 3.6) (Remark : Excellent)
• B+ = 79% to 70% (Grade Point 3.2) (Remark : V Good)
• B = 69% to 60% (Grade Point 2.8) (Remark : Good)
• C+ = 59% to 50% (Grade Point 2.4) (Remark : Above Average)
• C = 49% to 40% (Grade Point 2.0) (Remark : Average)
• D+ = 39% to 30% (Grade Point 1.6) (Remark : Below Average)
• D = 29% to 20% (Grade Point 1.2) (Remarks: Above Insufficient)
• E = 19% and below (Grade Point 0.8) (Remark : Insufficient)

यो ग्रेड सिस्टममा अनुतिर्ण भन्ने नहुने भएकोले कलेज वा हाईस्कूलमा भर्ना हुन् D+ वा सो भन्दा माथिल्लो ग्रेडमा उतिर्ण हुनुपर्ने छ । अन्यथा कलेज वा हाईस्कूलमा भर्न हुन् सकिदैन।  

पनिकाले गत ३ देखि १४ चैतसम्म एसइई परीक्षा सञ्चालन गरेको थियो ।

एसइईका नामबाट कक्षा १० को परीक्षाफल पहिलोपटक प्रकाशित भएको हो । 

गत चैत पहिलो साता लिइएको परीक्षामा नियमित र आंशिक गरेर ४ लाख ६२ हजार विद्यार्थी सहभागी थिए ।

यसअघि एसएलसी परीक्षाका नामबाट परीक्षा सञ्चालन हुँदै आएको थियो । 

सरकारले शिक्षा ऐनको संशोधन गरी कक्षा ८ सम्मलाई आधारभूत र ९ देखि १२ सम्मलाई माध्यमिक तहका रूपमा पुनर्संरचना गरेपछि कक्षा १० को अन्तिम परीक्षालाई एसइई र १२ को परीक्षालाई एसएलसिई भनेर नामकरण गरेको छ ।

सावधान !! के खादै हुनुहुन्छ ?

नेपाली डाक्टरहरुले  फेसबुकमा खोलेको पेज डाक्टरहरुको ग्रुपले  बिभिन्न देश विदेशका पत्र पत्रीकाहरुमा प्रकाशित भएका स्वास्थ्य सम्बन्धि लेख रचनाहरु लगाएत अफुहरुलेनै रोगी तथा बिरामीहरुको उपचार गर्ने क्रममा हासिल गरेका अनुभवहरुबाट सकलित जनस्वास्थ्यसँग सरोकार भएका केहि गम्भीर बिषयहरुमा सचेत गराउने उद्देश्यले केहि म्यासेजहरु प्रेषित गरेका छन्। जसलाई अझ धेरै मानिसहरुलाई सुसूचित गराई आ-आफ्नो स्वास्थ्य प्रति सजग होउन् भन्ने उद्देश्यले यस Blog Magazine मा त्यसलाई नेपालीमा अनुवाद गरि पुनः प्रकाशित गरेको छु। एक पटक अवश्य पढ्नुहोला र आफुलाई उचित लग्यो र केहि गरौँ जस्तो लागेमा अवश्य केहि गर्नुहोला। केहि नभए यस बिषयमा आफ्नो परिवार तथा नाजिक्कनातेदार र साथीभाईहरुलाई समेत सुसूचित गरिदिन समेत अनुरोध गर्दै उपभोग नगर्न, त्यस प्रति सजग हुन् र त्यसबाट जोगिन  पुनः एकपटक सूचित पर्दै, ति कुराहरुलाई यहाँ बुदागत प्रस्तुत गर्दैछु:

. Appy Fizz युवाहरुले निक्कै रुचाएको तथा लोकप्रिय हालका पेय पदार्थ हो यो। सावधान !! यो पेय पदार्थ तयार पर्न त्यस्ता रसायनहरुको समेत प्रयोग गरिएको हुन्छ, जसबाट हामीलाई क्यान्सर जस्तो रोग लाग्न सक्छ। 

२. Pepsi तथा  Coke यी दुवै युवाहरु बिच अर्को लोकप्रिय हलका पेय पदार्थ हो।  गर्मि सिजनमा अतिनै रुचाइने बिश्व विख्यात पेय पदार्थलाई जाडो सिजनमा समेत उभोग गर्ने जमातको कमिछैन। तर सावधान !!  पेप्सी तथा कोक् पिउनु भएपछी झुक्किएर पनि Mentos नखानु होला।  किनकी पेप्सी तथा कोक् पिएपछ Mentos खादा त्यसबाट हाम्रो शरीर भित्र तयार हुने CYANIDE भनिने मिक्स्चरबाट तुरुन्त मृत्यु समेत हुन् सक्छ। 

३. तपाई बजारमा पाइने जंक फुड कुरकुरे कतिको खानुहुन्छ ? तपाइलाई कुरकुरे खुबै मनपर्छ

र खुब खानुहुन्छ भने सावधान !! अब एकपटक राम्रोसँग सोच्नुहोस, बुझ्नुहोस् र निर्णय गर्नुहोस, के गर्दा उचित हुन्छ भनेर, किनकी हामीले खाने कुरकुरेमा धेरै मात्रामा प्लास्टिकको मिश्रण गरिएको हुन्छ। यो कुरा बुझ्न कुरकुरेलाई आगोमा बालेर हेर्नुहोस, प्लास्टिक पग्लेको देख्न सकिन्छ।  यो कुरकुरे सम्बन्धि तथ्य प्रख्यात भारतीय अंग्रेजी दैनिक पत्रिका Times of India मा

प्रकाशित भएको खबर हो।   

४. हामी प्रायः सानोतिनो बिमारी हुँदा जस्तै रुघाखोकी लाग्दा,टाउको तथा शरीरको कुनै भाग दुख्दा वा एलर्जी भएमा बिभिन्न औषधिहरु आफै किनेर खाने गर्छौं। येदी तपाई पनि त्यसरीनै औषधि सेवन गर्नु हुन्छ भने  सावधान !! अब त्यस्तो बानी हटाउनु होस्। किनकी त्यस्ता केहि औषधिहरु हाम्रो स्वास्थ्यकालागि अतिनै खतरनाक छन्, जुन औषधिहरु हामी प्रायः डाक्टरको सल्लाह बिनानै किनेर सेवन गर्दछौं। तल केहि त्यस्ता औषधिहरुको नाम उल्लेख गरिएको छ पढेर मनन गर्नुहोला।

क) D-cold

ख) Vicks Action-500

ग) Actified

घ) Coldarin

ङ्) Cosome

च) Nice

छ) Nimulid

ज) Cetrizet-D

यी माथि उल्लेख गरिएका औषधिहरुमा मस्तिष्क-घात(Strokes) गराउने प्रमुख तत्वहरु Phenyl Propanol-Amide PPAको समेत मिश्रण गरिएको हुन्छ, जसको कारण यस्ता औषधि सेवन गर्ने मनिषहरुलाई मस्तिष्क घात(Strokes) हुने सम्भावना अन्य व्यक्तिहरुको तुलनामा बढी हुन्छ। यी माथिका औषधिहरुलाई अमेरिकामा पूर्ण रुपले निषेध गरिएको छन् ।

त्यसैले पहिले सोच्नुहोस तपाई के खादै हुनुहुन्छ? अमृत कि बिष ? साथै सम्बन्धित स्वास्थ्यकर्मिको वा डाक्टरको सल्लाह बिना तपाइले  औषधि भनेर बिष त् सेवन गरिरहनु भएको छैन। सोच्नुहोस र मनन गर्दै त्यस्ता बानीलाई समेत सुधार्दा उचित नै हुने थियोकी ?

चुनाव तथा त्यसको नतिजा !

भरखरै सम्पन्न भएको स्थानिय तहको चुनाव र त्यसको नतिजाको सन्दर्भमा यो लेख केन्द्रित छ। हामी सबैलाई विदितै छ यो चुनाव २०औँ बर्ष पछि भएको हो र यो चुनाव जसरी सम्पन्न भयो त्यसलाई सफलता पुर्वक सम्पन्न भएको नै मान्नु पर्दछ। चुनाव हुनुभन्दा केहि दिन अगाडी सम्म पनि यो चुनाव हुन्छ कि हुदैन भन्नेमा प्रमुख राजनैतिक दलहरुनै अन्योलमा थिए। त्यस्तै नागरिकहरुमा, चुनाव सन्दर्भमा, कसरी हुन्छ ? के हुन्छ ? शान्तिपूर्वक हुन्छकी हुदैन ? भन्ने बिषयमा एक आपसमा हुने छलफलको प्रमुख बिषय बनेको थियो भरखरै सफलता पुर्वक सम्पन्न भएको यो चुनाव। चुनाव हुन्छ कि हुदैन भन्ने अन्योल भैरहेको समयमा नेपाल प्रहरीको IG प्रकरण तथा सर्वोच्व अदालतको प्रधान न्यायाधिस बिरुद्ध आएको महाअभियोग प्रकरणले त्
चुनाव नभएर नेपालको संविधानलाई निष्कृय बनाउने र देशलाई अन्योलमा राखी बिदेशीको गुलामी गरी ठुलो बिदेशी मुद्रा कुम्ल्याउन पल्केकाहरुको गिरोहलाई त् ठुलो राहतै मिलेको थियो।  तर सच्चा नेपालीहरु जो चुनाव प्रतिको लगाव र संविधानलाई सक्रिय बनाउन लागि परेर सबैको अथक प्रयासले चुनाव सफलता पुर्वक सम्पन्न भएरै छोड्यो ।

चुनाव सफलता पुर्वक सम्पन्न भएकोमा राम्रो सँग खुसी मनाउन नपाउदै अहिले चुनावको नतिजाको लागि भइरहेको मतगणनालाई लिएर सबैमा निर्वाचन आयोगको कार्य प्रणाली प्रति ठुलो रोश फैलिएको छ। निर्वाचन आयोगले मतगणनाको लागि कुनै योजना नै नबनाएको जस्तो अहिले बुझिन्छ। चुनाव सकिएको येतिका दिन बितिसक्दा पनि प्रमुख शहरहरुको समेत राम्रोसँग नतिजा प्रकाशित गर्न सकेको छैन निर्वाचन आयोगले। मतगणना कार्यमा देखिएको सुस्तता देखेर निर्वाचन आयोगको कार्यप्रणाली राम्रो नभएको राम्रो तथा दक्ष कर्मचारीको व्यवस्थापन गर्न नसकेको र पूर्ण तयारी नगरेको चाही प्रष्ट देखिन्छ। फेरी निर्वाचन आयोगले मतगणनाको सूचना सार्वजनिक गर्न तयार परेको मोबाइल एप मा अहिले यो लेख तयार गरिरहेको समय सम्म पनि कुनै नगर, गाउँ तथा वडा प्रमुख, उप प्रमुख, वडा अध्यक्ष, वडा सदस्य कसैको

पनि मतगणनाको नतिजा अपलोड गरेको भेटिदैन।  त्यस्तै निर्वाचन आयोगको अफिसियल वेब साइटमा राखिएको हालसम्मको मतगणना परिणाम भनिएको पेजलाई समेत हाल सम्मको नतिजा अपडेट गर्न सकेको छैन। चुनाव सम्पन गराउनको लागि गरिएको यत्रो लगानीमा घण्टा घण्टामा नतिजा अपडेट गर्न कम्प्युटर विज्ञहरु र मतगणना कार्य चाडो सम्पन्न गर्न केहि बढीनै दक्ष कर्मचारीहरुको ब्यवस्थ मिलाउनको लागि केहि खर्च थपेर मिहेनत गरेको भए सायद अहिले सम्ममा चुनाव सम्पन्न भएका सबै स्थानहरुमा विजय उत्सव मनाई सकिएको हुने थियो।

अझै पनि केहि गर्न नसकिने होइन। तर त्यसको लागि स्वार्थ रहित इच्क्षा हुनुपर्छ। साथै अहिलेको कमि कमजोरीबाट शिक्षा लिएर दोस्रो चरणमा हुने स्थानीय तहको चुनावलाई सम्पन्न गराउन समेत अहिलेनै विचार गर्दा भविष्यमा राम्रै हुने थियो कि ? सम्वन्धित निकायले यसलाई कसरी लिने हो र हामी सम्वन्धित नागरिकहरुले चाही यसलाई के भनेर लिने हो विचार गरौ न।
  

चुनाव - बर्षौ पछि करोडौ नेपालीहरुको परीक्षा !

धेरै बर्ष पछि हुन् गैरहेको स्थानिय तहको चुनावमा मतदान गर्न प्रायः सबै मतदाताहरु उत्साहित भएका छन् भन्दा अत्युक्ति नहोला। केहि दिन अगाडी सम्म पनि चुनाव हुने नहुने कुरामा अलमलिएका थिए, अझ यसमा देशका ठुला दलहरु पनि प्रष्ट हुन् सकेका थिएनन्। तर अहिले सबै चुनावको अन्तिम  तयारीमा लागिपरेका छन्। दलहरुले गरेका प्रचार प्रसार देखि निर्वाचन आयोगले अन्तिम तयारी गर्दै मतदाता परिचय पत्र समेत बाढ्न थाली सकेको छ, तर बितरण गर्ने कार्य खै किन हो छिटो छरितो तथा चुस्त नभई अतिनै सुस्त ढिलो भएको देखियो। त्यस्तै पाराले त् मतदाता परिचय पत्र चुनाव सकिएपछि पाइएला जस्तो देखिन्छ।  यसमा सम्बन्धित निकाय तथा व्यक्तिहरुले समयमै विचार गरेर कसरी सरल तथा छरितो तरिकाले छोटो समय मै वितरण

गरिदिदा राम्रो हुनेथियो। यसले उत्साहित नागरिकहरुमा अझ उर्जा थप्ने कुरालाई समेत नकार्न सकिदैन।    
देशका नागरिकहरु चुनाव शान्तिपूर्वक तथा धाँधली रहित सम्पन्न हुने कुरामा निर्धक्क हुन् सकिरहेका छैनन्। अझ शहरी क्षेत्र बाहिरको स्थिति पहिले देखिनै सुरक्षित नभएको कुरा सर्व स्वीकार्य नै हो। सरकारले यसै कुरालाई मध्यनजर राखी सुरक्षित धाँधली रहित चुनाव शान्तिपूर्वक सम्पन्न गराउन लागिपरेको छ।
अहिले देशका सबै नागरिक स्थानिय तहमा जनप्रतिनिधि चाहन्छन। स्थानिय तह (वडा कार्यालयहरु)मा घुस नखुवाई सजिलै कुनैपनि काम नहुने भएकोले अजित भएर वडा कार्यालयहरुमा जनप्रतिनिधिहरुले काम गरोस सबै नागरिकहरुको एउटै चाहना रहेकोले ठुलो उत्साहको साथ यो स्थानीय निकायको चुनाव सम्पन्न गर्न उत्साहित भएको देखिन्छन।

नागरिक चुनावको लागि जसरी उत्सुक भएका छन्, त्यसरीनै सबै नेपालीको लागि हुने राम्रा नेतालाई चिनेर आफ्नो अमुल्य मत दिएर चुन्ने कुरामा सजग हुनु पर्छ। त्यसैले हाम्रालाई होइन राम्रालाई चुनौ, आफ्ना लाई नभई देशलाई केहि गर्ने  (विकास गर्ने)लाई जिताऔँ। यो त्यो पार्टी र यो त्यो नेता भन्दा पनि राम्रा उम्मेदवार जो देश र जनताको लागि केही गर्न लागि पर्छन त्यस्ता चुनौ।
यसपटक स्थानीय निकायमा प्राय युवा उम्मेदवारहरु प्रतिस्पर्धामा उभिएका छन्। त्यसमा धेरै राम्रा पनि छन् र नराम्रा पनि छन्। को राम्रो को हुने को नराम्रो र नहुने सबै विचार गरेर देश र जनताका हाम्रो होइन राम्रो नेता चुन्नु परेको छ र जसले पूर्व मेची देखि पश्चिम महाकाली र उत्तरको हिमालय देखि दक्षिणको तराई सम्मका सबै नेपालीहरुकालाई एकै थलोमा उभाएर एकजुट बनाओस र पहिले हामी सबै नेपाली भन्न र नेपालको लागि केहि गर्न सिकाओस, त्यस्ता नेता होइन उम्मेदवारलाई जिताऔँ।
अहिले यो स्थानीय निकायको चुनाव मात्र एउटा चुनाव नभएर हामी सबै करोडौ नेपालीको राम्रो नेता छनौट गर्ने परिक्षा पनि हो। त्यसैले यो परिक्षामा सतप्रतिशत अंक ल्याएर उतीर्ण हुने ठिक्क समय आएको छ। अतः यो मौकालाई पूर्णरुपले सम्पूर्ण नेपालीहरुले उपयोग गर्न नचुकौ। मौका र अमुल्य मताधिकार खेर नफालौ।  

जनस्वास्थ्यमा किन यस्तो खेलवाड ?

न झुक्किनुहोस ! यो कुहिरो लागेको होइन। गौशाला चोकबाट चाबहिल तिर जादाको बाटोमा धुलोले धपक्कै ढाकेको दृश्य हो यो ।गौशाला लगायत राजधानीको बिभिन्न भागमा मेलम्ची खानेपानी तथा सडक विस्तारको कार्यले गर्दा यस्तो धुलोले कुहिरो मण्डल बनेका छन् राजधानीका प्रायः सबै स्थानहरु। केहि बर्ष अगाडी सम्म हिले सडकले वाक्क दिक्क भएका राजधानी बाशिहरु अहिले धुलोले पिडित भएका छन्। जसरी पुरा राजधानीलाई धुलोको कुहिरोले ढपक्क ढाकेको छ त्यसरी नै राजधानी बासीको छाती भित्र यस्तै धुलोको कुहिरोले नाढाकेको होला भन्न सकिदैन। अतः सावधान ! होसियार ! राजधानीको यो धुलोले राजधानी बासीको स्वास्थ्यमा दिर्घकालिन असरपर्ने कुरो चाँही पक्का छ।  बिशेष श्वास प्रश्वास, फोक्सो तथा छाती सम्बन्धि रोगबाट ग्रसित राजधानी बासीको लस्कर देखिने छन् केहि समय पछी यहिकै बिभिन्न हस्पिटल, नर्सिङ्घहोम र क्लिनिकहरुमा पनि । जसरी जापानको होरोसिमा र नागासाकीमा अमेरिकाले दोस्रो बिश्व युद्धमा खसालेको एटमबमको असर अहिले सम्म पनि देखिरहेको नै छ। त्यस्तै अहिलेको राजधानीको धुलोको असर राजधानी बासीको स्वास्थ्यमा केहि समय पछिबाट दिर्घकाल सम्म देखा नपर्ला भन्न सकिदैन । हुनत अहिलेनै केहि राजधानी बासीहरुमा श्वास प्रश्वास तथा फोक्सो सम्बन्धि रोगहरु देखा पर्न थालिसकेको छ। अझ यसको प्रष्ट र बिकराल असर केहि

समय पछी देखा पर्न थाल्छ।  अहिले राजधानी लगायतको स्थानहरुमा वातावरण प्रदुषण सम्बन्धमा अध्ययन अनुसन्धान गरिरहेको विशेषज्ञ, गैरसरकारी संस्थाहरु समेतले आफ्नो प्रतिवेदनमा अहिले राजधानीको प्रायः सबै स्थानहरुमा हिड्डुल

समेत गर्नुलाई स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले पूर्ण रुपमा अयोग्य भनि भनेको छ। वातावारणमा हाम्रो आँखाले देख्न नसकिने धुलाको कणहरु राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय मापदण्ड भन्दा निकै धेरै (खतराको बिन्दु भन्दा पनि बढी) रहेको छ। यस्तो अवस्थामा हिड्डुल वा खेलकुद गर्न पूर्णतः निषेध गरिएको छ भने हामीले श्वास प्रश्वास गर्ने हावामा समेत निकै धेरै मात्रामा यस्ता धुलोका कणहरु मिसिएकोले अहिले हामीले गर्ने श्वास प्रश्वास समेत हामीलाई खतरनाक हुनसक्छ। यस्तो अवस्थामा समेत सम्बन्धित निकाय निष्कृय छ। जनस्वास्थ्यको लागि यस्तो खतरनाक स्थितिमा समेत  सरकार सँग कुनै उपाय तथा कार्य योजना छैन। अब यहि पाराले त् नागरिकहरु सबै दिर्घरोगी भैसकेपछि मात्रै धुलो नियन्त्रण गर्ने कार्यक्रम आउन सक्छ। 
अतः जय पशुपतिनाथ ! भन्दै, यो हाम्रो पशुपतिनाथले रक्षा गरेको देशलाई, फेरी अब यस्तो डरलाग्दो प्रदुषित वातावरणीय समस्याबाट पनि जोगाऊ भन्दै उनै पशुपतिनाथको सरणमा जानु शिवाय अरु कुनै उपाय देखिदैन। नत्र यस्तो धुलाको कणहरुले पुरा काठमाडौँ खाल्डोलाई छोपेर संकट ग्रसित हुँदा केहि न केहि सुधारका कामहरु अवश्य भइसक्नु पर्ने थियो। खोई त् त्यो ? के जहिले पनि मरेपछि मात्रै ओखति ? कि के हो ? सचेत नागरिकहरुले आफै स्वविवेकले बुझ्नु र सचेत हुनु। 

जय स्वास्थ्य नेपाली जनता ! अनि जय नेपाल। 
हामी सबै नेपालीलाई स्वास्थ्य र दिर्घायु बनाऊ।     

भयानक दुर्घटना र नियन्त्रण !

यहाँ मोटरसाइकल र कार दुर्घटना भएको केहि दृश्यहरुको फोटो यसै लेखको साथमा समावेस गरेको छु।  यस लेखमा दुर्घटनाको फोटो त्यसरी राख्नु खाली ओहो कस्तो डरलाग्दो दुर्घटना भएको रहेछ भनेर देखाउन मात्रै नभई दुर्घटना किन भयो, दुर्घटनामा के कति क्षति भयो, कसैलाई केहि भयो कि भन्ने कुराहरु बृस्तित रुपमा बुझाउन यो लेख तयार परेको हुँ ।
कुरो २०७३ चैत्र २७ गते एकाबिहानै (७:०० /७:१५) बजेको समय तिरको हो, बानेश्वर हाईटमा भएको यो दुर्घटना देख्दा ठुलै क्षति भएको जस्तो लाग्न सक्छ। यो दुर्घटना हुँदा फोटोमा देखिएकी केटीले कार चलाएर आएकी थिइन् भने हेल्मेट लगाएको केटाले मोटर साइकल चलाएर आएको थियो।  जहाँ दुर्घटना भयो त्यो स्थान मुख्य सडकमा भित्रि सडक जोडिएको ठिक मध्य भागमा भएको छ। यो कुरा राम्रो संग फोटो नियाल्दा बुझिन्छ।  सवारी चालकले नियमानुसार चलाउदा त्यसरी भित्रि बाटोबाट  मुख्य बाटोमा आउदा बिस्तारै दाया बाया हेरेर मात्रै मुख्य बाटोमा आफ्नो सवारीको साधनलाई लैजानु पर्छ, साथै दाया बायाबाट कुनै सवारीको साधन आएको नदेखिने अवस्था छ भने हर्न बजाउनु पर्छ र क्लिएर भए मात्रै बिस्तारै मुख्य बाटोमा लैजान सकिन्छ। यो भयो
ट्राफिक नियम। तर दुर्घटना भएको फोटो नियाल्दा उल्लेख गरिएझै ट्राफिक नियमको पालन भएको देखिदैन।

अहिले जो कोहिले सजिलै सवारी चालक अनुमति पत्र पाउन सक्छन, एजेन्ट अझ भनौ दलालको सहयोगमा। केहि रकम खर्च गरेको भरमा दलालहरुले घरैमा सवारी चालक अनुमति पत्र उपलब्ध गरिदिने सुविधा प्रदान गर्ने भएकाले राम्रोसँग ट्राफिक नियमको ज्ञान नभएका तथा राम्ररी सवारी साधन चलाउन नसक्नेहरुले समेत यस्ता दलालहरुको सहयोगमा सवारी चलाउने अनुमति पत्र लिएर निर्धक्कसँग चलाउने भएका छन्अ।  यस्ता चालकहरुको कारण पनि हिजोआज बढी सवारी दुर्घटना भैरहेको छ।
यहाँ देखिएको दुर्घटनाको फोटो बानेश्वर हाई ट मा भएको दुर्घटनाको भयो। त्यस्तै केहि समय पहिले माछापोखरी चोकमा पनि दुर्घटना भएको थियो, त्यहाँ मोटरसाइकलमा सवार  दुबैको मृत्यु भएको थियो। यस्ता थुप्रै दुर्घटनाहरु
भएका छन्। जुन ट्राफिक नियमको अल्पज्ञानको कारण नै दुर्घटना भएको छ। अतः सम्पन्धितहरु सबै जस्तै, सवारी चालक, यात्रु, ट्राफिक प्रहरी, सवारी चालक अनुमति पत्र वितरण गर्ने निकाय तथा सम्बन्धित सरकारी निकायका अधिकारी सबैले आफ्नो जिम्मेवारी बोध गरि सोहि अनुसार गर्ने गराउने तथा त्यस सम्बन्धमा सुसूचित गराउने हो भने अहिले भैरहेको दुर्घटनाको संख्यालाई नै केही घटाउन सकिन्थ्यो। अतः सम्बन्धित सबैले यसतर्फ समेत विचार गरिदिने हो भने अवश्य अहिले भैरहेको जनधनको क्षतिमा सुधार हुने थियो।

लहसुनको दैनिक सेवनको अनेक फाइदाहरु ।

लहसुनलाई  बिशेष हामी तरकारी स्वादिलो बनाउन प्रयोग गर्दछौ। यसले तरकारीको स्वाद नै फरक हुन्छ। यसरी दैनिक हामीले उपभोग गर्ने  तरकारीलाई स्वादिलो बनाउने लहसुनले हामीलाई बिभिन्न रोगहरुबाट समेत रक्षा गर्दछ। दैनिक एक पोटि लहसुन खाली पेटमा खादा धेरै रोगहरुबाट हामीलाई बचाऊछ र यसले हाम्रो शरिर लाई अन्तरिक शक्ति समेत प्रदान गर्दछ। ।  तेसैले लहसुनलाई अमृतको रुपमा लिनसकिन्छ। 

आयुर्वेदमा उल्लेख गरेअनुसार लहसुनको दैनिक सेवनले मानिसलाई सधै जवान बनाई राख्ने कम गर्नुका साथै बिभिन्न रोगहरुबाट सुरक्षा प्रदान गर्दछ।  लहसुन खाएको करिब एक घण्टा भित्र पचिसक्छ र यसले तुरुन्तै आफ्नो प्रभाव देखाउन सुरुगर्दछ। यसले रगतमा भएको चिल्लो काट्ने, रगतलाई पातलो बनाई शरिरमा रक्त संचारमा सहयोग गर्दछ,  कब्जियात भएको अवस्थमा समेत यसले फाइदा दिन्छ, त्यस्तै कान दुख्दा समेत यसको प्रयोगले फाइदा पुग्दछ, ब्लडप्रेसर नियन्त्रण गर्नमा समेत यसले ठुलो सहयोग गर्दछ, साथै यसको उपभोगले भोक बढाई खानाखान रुचि बढाउछ। लहसुनले एउटा महत्वपूर्ण प्राकृतिक एंटीबायोटिकको रुपमा समेत काम गर्दछ। 

भर्खरै मात्र गरिएको एउटा अनुसन्धानबाट पत्ता लागेको छ कि यदि एकै पटक ५-६ वटा लहसुन हल्का तरेर खाने हो भने तुरुन्त एकै दिनमा नै त्यसबाट शरिरमा भएको असर देखापर्न र त्यसबाट शरिरमा भएको फाइदा देखिन थाल्छ। उक्त अनुसन्धानमा लहसुन एक घण्टा भित्रै पच्ने र यसले तुरुन्तै आफुमा भएको पौष्टिकतत्व प्रदान गर्न थाल्छ। यसको साथै यसमा भएको एंटी ऑक्सीडेंट तत्व हाम्रो शरिरको भित्र फैलिन थाल्दछ। 

• दैनिक लहसुन खानाले निम्न फाइदा हुन्छ:
• शरिरमा भएको नराम्रो कॉलेस्ट्राल घटाउछ। 
• शरिरमा भएको बिषालु पदार्थहरुलाई दिषा पिसाबको मध्यमबाट शरिर बाहिर निष्काशित गर्दछ। 
• शरिरको हड्डीहरुलाई  मजबूत बनाउद छ ।
• शरिरलाई बिशेष प्रकारको शक्ति प्रादान गर्दछ । जसले शरिरमा देखिने अल्छिपनालाई हटाउछ। 
• लहसुनले तुरुन्त अन्तरिक शक्ति प्रदान गर्नुका साथै यसले यौन शक्ति वृद्धि गर्ने र यौन इच्छा समेत बढाऊछ।  
• लहसुन दैनिक रुपमा खानाले अनुहारमा बुढेसकालको लक्षण देखा पर्न दिदैन र संधै जवान बनाई राख्न मदत गर्दछ।   
• शरिर भित्र उत्पन्न हुने क्यान्सर कोशिकाहरू हल्का तारेको लहसुन खानाले त्यस्ता कोशिकाहरुलाई नष्ट पारिदिन्छ। 

A Sweet Song .......!