आत्महत्या ? बैदेशिक रोजगारमा !

अहिले हाम्रो देशका धेरै  जसो नागरिकहरु रोजगारीको लागि विदेश नै ताक्छन। थोरै समयमा धेरै कमाइने सोच लिएर प्रतिदिन जसो सयौँको संख्यामा बिदेशिरहेका छन् नेपालीहरु कामको खोजीमा, त्यस्तै हजारौँको संख्यामा बैदेशिक रोजगारिको लागि विभिन्न म्यानपावरको अफिस धाइरहेका हुन्छन।
त्यसरी रोजगारिको लागि बिदेशी मुलुक जानेहरु ऋण लिएर, भएको घरबारी बेचबिखन गरेर वा चर्को ब्याजमा बन्धकी राखि ऋण लिएर दलाल तथा म्यानपावर कम्पनीलाई पैसा जिम्मा लगाएर काम गर्न हिडेका हुन्छन।
काम गर्न विदेश पुगेकाहरु कति त् स्वदेशमा गरिएको सम्झौता अनुसारकै काम गर्न पुग्छन, कति स्वदेशमा

दलाल तथा म्यानपावर कम्पनिसंग गरेको सम्झौता भन्दा फरक प्रकृतिको काम गर्न बाध्य भएर पाएको काम गरिरहेका हुन्छन।
काम गर्न विदेश पुगेकाहरु कतिको धेरै पैसा कमाएर जग्गा जमीन जोर्ने, एउटा राम्रो घर बनाउने, आफ्नो बालबच्चालाई पनि अरुको जस्तै राम्रो स्तरीय स्कूलमा पढाउने र परिवारिसंगै बाँकी जीवन आनन्द सँग बिताउने तथा आफुलगायत आफ्ना सन्तति र परिवारको भविष्य सुनिश्चित पार्ने उद्देश्य सहित कामगर्न बिदेशिएका हुन्छन। कतिको त् यस्ता सपनाहरु दुख गरे अनुसार पुरा पनि भएको हुन्छ भने कतिको सपना मात्रै सपनामा सिमित रहन्छन। ऋण काटेर, घरबारी बेचेर, चर्को ब्याजमा ऋण लिएर
त्यसरी बिदेशिने कति त् बिभिन्न कारणले मृत्यु वरण गर्न पुग्छन, भने कति आत्महत्या जस्तो कायरतापूर्ण जघन्य कार्य गर्न पुग्छन। त्यसरी बिदेशमा गएर विभिन्न कारणले मर्ने वा आत्महत्या गरि आफ्नो जीवन समाप्त गर्नेहरुको स्वदेशमा रहेका परिवारलाई समेत ठुलो समस्याको भुमरीमा डुबाएर जान्छन। बिभिन्न कारणले मर्नेहरुको त् कुरा अर्कै भयो, तर परिस्थिति अनि समस्यासंग तर्सिएर त्यसरी आत्महत्या गर्नेहरुले के सोचेर त्यस्तो गरेका हुन् त्? के आत्महत्या गर्नासाथ

सबै समस्या समाधान हुन्छ त् ? त्यसरी आत्महत्या गरेपछि परिवारको के हाल हुन्छ? सारा घरखेत बेचेर, चर्को ब्याजमा ऋण लिएर यसरी बिदेशमा आएर आत्महत्या गर्दा, घरपरिवारको के गति हुन्छ, के अलिकति
पनि दिमागमा आउदैन होला त्? कतिका ससाना बालबच्चा होलान, कतिका बुढा बुढी भैसकेका बाबुआमा मात्रै होलान। उनीहरुको हेरविचार कसले गरिदिने ? कसले ति ससाना केटाकेटीलाई पढाई दिने ? यस्तो कुरा अलिकतिपनि दिमागमा आउदैन त् ? आउदैन भनेत सारै निष्ठुरी र मतलबी रहेछ भन्ने बुझ्नु पर्छ। आफ्नो सिवाय अरुको वास्तै नभएको मान्छेले के नै गर्छ र ?
काम गर्न गएकाहरुले त्यसरी के
कारणले आत्महत्या गर्छन त् ? खोजीको बिषय हो।  अब कसले खोजी गर्ने र किन त्यो पनि सम्बन्धित निकायले गम्भीरताको साथ् खोजि गर्नु पर्छ र त्यस्ता कार्यलाई निरुत्साहित पार्नु पर्छ ।
हिजोआज दैनिक १६००को हाराहारीमा रोजगारीको खोजीमा बिदेशी रहेका छन् नेपालीहरु। त्यस्तै दैनिक २५ वटाको हाराहारीमा आफु ठगीएको उजुरी समेत पर्न आएको देखिन्छ। बिदेशमा मृत्यु हुनेको संख्यामा समेत अहिले बृद्धि हुदै गैरहेको छ भने त्यस्तै बिदेशमा कामगर्न गएकाहरु मध्ये आत्महत्या गर्नेहरुको संख्या समेत वृद्धि हुदै गएको छ।
त्यस्तै बिभिन्न माध्यम तथा कार्यक्रमबाट दक्षिण कोरियामा काम गर्न जानेहरुको संख्या पनि निकै

भइसकेको छ। भरखरै प्रकाशित भएको कोरियाली भाषा परीक्षा EPS को नतिजा प्रकाशित भएको छ। जस अनुसार यो पटक १२००० जना उतिर्ण भएका छन् र चाडै नै यो संख्या पनि थपिने छ दक्षिण कोरियामा काम गर्न जानेको संख्यामा। दक्षिण कोरिया बैदेशिक रोजगारको लागि राम्रो राष्ट्र हो । त्यसैले नेपालीहरु बैदेशिक रोजगारीको शिलशिलामा त्यस राष्ट्रमा जानेको संख्यामा वृद्धि भए संगै अहिले त्यहाँ काम गर्न गएका
नेपालीहरुको बिभिन्न कारणले मृत्यु हुने र आत्महत्या गर्ने क्रम समेत वृद्धि भैरहेको छ। गएको जुन महिनाको १५ दिनमा ५ जना नेपाली कामदारहरुको आत्महत्या तथा दुर्घटनामा परि मृत्यु भएको तथ्यले समेत त्यस कुरालाई पुष्टि गर्दछ। प्रत्येक महिनामा कोरियाको कुनै शहरमा कुनै न कुनै नेपालीले आत्महत्या गरेको खबर आउन थालेको छ हिजोआज। यसरी कोरियामा कामगर्न  जाने नेपालीहरुको संख्या वृद्धि भए संगै आत्महत्या गर्नेको संख्यामा समेत वृद्धि हुन् थालेको छ।

कोरियामा त्यसरी नेपाली कामदारहरुले  लगातारको कठिन काम, भाषाको समस्या, बसाई तथा घरयासि कारणले गर्दा डिप्रेसनमा परी आत्महत्या गर्ने क्रम बढेको छ। यस सन्दर्भमा नेपाली राजदुतावासले गम्भिरताको साथ् चासो लिएको देखिदैन।  तर दक्षिण कोरियाको प्रेसिडेन्ट Moon Jae-in स्वयंले बिदेशी कामदारहरुको मानवाधिकारको महत्वलाई जोड दिदै सम्बन्धित निकाय तथा कोरियन प्रहरीलाई यस सम्बन्धमा कारण तथा त्यसलाई रोकथाम गर्न अवाहन गरेका छन्। त्यस्तै दक्षिण कोरियन प्रहरी

(Hwaseong West Police) ले फारान शहरमा केहिदिन अगाडी पहिलो पटक नेपाली समुदाय माझ आत्महत्या रोकथाम तथा तनाव व्यवस्थापन सम्बन्धमा एउटा बिशेष प्रशिक्षण कार्यक्रम (गोष्ठी)को आयोजना  गरेर मानिसले तनावलाई के कसरी नियन्त्रण गर्ने ? कसरी तनाव मुक्त हुने सकिन्छ ? र मानवाधिकार रक्षा सम्बन्धमा समेत प्रशिक्षण दिइएको थियो। जुन कार्यक्रममा ठुलो संख्यामा कोरियामा कामगर्ने नेपालीहरुको उपस्थित भएका थिए। उपस्थित सबैले कार्यक्रमलाई खुबै मनपराएका थिए र त्यस्तो कार्यक्रमबाट अफुलगायत अरु ठुलो संख्यामा नेपालीहरु समेत लावानभित हुने कुरा कार्यक्रममा सहभागीहरुले उल्लेख गरेका थिए। साथै यस्तो कार्यक्रम आयोजना गरिदिएकोमा कोरियन सरकारलाई समेत धन्यवाद दिएका थिए। 

(प्रस्तुत लेख हाल कोरियामा कार्यरत नेपाली, दिपक बन्जाराबाट प्राप्त रिपोर्टको आधारमा तयार गरिएको। )