पाग्रीघर !

कविM कुमार खत्री  

-सबैको हृदय छुने अहिलेको समय सान्दर्भिक एक कविता_ 
बिजयको शंखनाद गर्ने 
ईतिहाँश बोकेको पहाडमा  
हरेको जुवाडे जस्तै 
उद्रिएको छानो शिरमा सिउरिएर 
टिठ्लाग्दो गरी ठिङ्ग ऊभिएको रहेछ 
मेरो पाग्रीघर। 

दसकौं पछि गाउँ फर्किदापो थाहा भयो 
अचेत अबस्थामा रहेछन् 
मेरा घरका ढिकीजाँताहरु 
समयको पेचिलो प्रहार थेग्न नसकी 
मुर्छीत रहेछन् ढाकर र तोक्माहरु 
उता,

कटेरामा हलगोरु नदेख्दा 
जोतारोमा पाशो लागि सकेछन् 
हलो र जुवाहरु  
मेरो आउने बाटोमा 
आँखी झ्यालको आँखा ओछ्याएर
बाटो हेरी रहेको रहेछ 
मेरो पाग्रीघर।

मलाई मेरो घरले बिलौना गर्दै भन्छ 
तिमी नहुँदा मेरो मझेरीमा 
घारघुर गर्दै चल्नछाडे
ठेकी र मदानीहरु
मेरा दलीन्मा बास बस्न 
आउन छोडे पंक्षिहरु 
खेताला खोज्ने निउले झर्न छोडे 
झिँगटी घरका कान्छिहरु
तिमीलाई थाहा छ <
हरेक हिउदमा एक्लो पारेर 
मलाई भुत्ल्याउन आउछ बतास 
अनि, हरेक बर्ष निथ्रुक्क 
भिजाएर जान्छ साँउन् 
म नाजवाफ भएँ 
साँच्चै एक्लो भएर 
अलल्ली सकेछ
मेरो पाग्रीघर।

उता दिन ढल्किनै लाग्दा 
पिठ्यूँमा उसिना चामलको कोसेली च्यापेर 
चट्टाने छातीहरु पार गर्दै 
युगिन् सभ्यताको कछाड भिरेर 
ओदाने पाखामा टिटीं गर्दै 
हर्न बजाउछ 
समयको ट्याक्टर 
अजम्वरी बुटी कहाँ भेटिन्छर
संस्कृतिको वन् डढेलो लगेपछि
प्रचिन्ताको जरा खलबल्याएर
कहाँ फूल्छर आधुनिकताको फूल                       
मलाई विश्वास छ
भरोशाको जून्मा ग्रहण लाग्ने छैनन्
आश्थाका फूलहरु रेटिने छैनन्। 

दुध के, कसरी पिउँदा फाइदा हुन्छ।

दुध एउटा यस्तो पौष्टिक आहार हो, यसले जसलाई पनि फाइदा गर्दछ, आयुर्वेद तथा आधुनिक बिज्ञान दुवैले दुध हाम्रो लागि पौष्टिक तत्वको खानी भएको आहारको लिएको छ। भर्खर जन्मेको बालक देखि बयोबृद्ध सम्मकालाई दुध पिउनाले फाइदै फाइदा पुग्दछ। यो दुध एक्लै पूर्ण आहार हो,यसमा कार्बोहाइड्रेट, प्रोटीन तथा क्यल्सिअम जस्ता पौष्टिक तत्वहरु प्रसस्त पाइन्छ। त्यसैले यसलाई यतिकै पिउदा पनि फाइदा हुन्छ। तर, दुधलाई उमालेर पिउदा वा खिर बनाएर वा दलियामा राखेर खादा अझ धेरै फाइदा हुन्छ। चिसो वा तातो दुध पिउनु भन्द यसलाई उमालेर मनतातो बनाएर अथवा कोठाको तापक्रम अनुरुपको तातो  दुध पिउदा लाभदाएक हुन्छ।

दुधमा भएको प्रोटिनले शरिरमा लागेको चोटपटक वा घाउलाई चाडै निको पर्न सहयोग पुरयाउदछ। दुध कुनै पनि समयमा पिउन सकिन्छ।  तर सुत्नु भन्दा एक घण्टा पहिले अथवा डिनर खानु अगाडी वा पछाडी एक घण्टाको फरक राख्नु पर्दछ।

दुध र दही संगै नखानु !
दुध र दही संगै खानु हुदैन। दुध र दहि संगै खानाले ग्यास (एसिडिटी) बढ्नुका साथै अपचको समस्या देखा पर्छ। यस्तो अवस्थामा उल्टी समेत हुन् सक्छ। तेसैले दुध र दही संगै नखानु यदी खानै परे डेढ दुई घण्टाको फरकमा खानु। किनकी खाना पच्न तेतिनै समय लाग्छ।

दुधको साथ् तारेको वा भुटेको वा नुनीलो नखानु ! 
दुधमा मिनरल तथा विटामिनको साथै लेक्टोस सुगर र प्रोटिन प्रसस्त मात्रामा पाइन्छ। दुध एकप्रकारको एनिमल प्रोटिन भएकोले यसलाई धेरै मिक्स गर्यो भने रियाक्सन हुन् सक्छ। नुनीलो खाने कुराले दुधमा भएको पोषिलो तत्वलाई घटाउने काम गर्दछ । लामो समय सम्म उपरोक्त कुराहरु मिक्स गरेर खाई रह्यो भने छाला सम्बन्धि बिभिन्न रोगहरु लाग्न पनि सक्छ।

सुत्नु भन्दा केही अगाडी दुध पिउनु उपुक्त हुन्छ ! 
सुत्नु अगाडी दुध पिउनाले राम्रो निन्द्रा लाग्ने कुरा आयुर्वेद तथा अहिलेको आधुनिक विज्ञानले पनि मान्छ। यसरी सुत्नु भन्दा अगाडी दुध पिउँदा सेरोटोनिक हर्मोन निस्कासित हुने भएकोले हाम्रो दिमागलाई शान्त राख्न सहयोग पुर्याउछ।

पृथ्वी जस्तै ग्रह पत्ता लग्यो !

नासामा आबद्ध खगोलविदहरुले पहिलो पटक हबल अंतरिक्ष दूरदर्शीको प्रयोग गरेर हाम्रो सौर्य मण्डल देखि बाहिर रहेको हामी अहिले बसोबास गरिरहेको जस्तै पृथ्वी जस्ता अर्को दुई ग्रहहरु पत्ता लगाएका छन्। साथै त्यस ग्रह वरिपरिको बायुमंडलको समेत अध्ययन गरिएको र त्यो पनि धेरै नै प्रतिशत मिल्ने कुरा पनि उल्लेख ति खगोलविदहरुले गरेका छन् । ति ग्रहहरुमा प्राणीहरु बस्न योग्य रहेको कुरा समेत उल्लेख गरिएको छ। नया पत्ता लगाएको ग्रह अहिलेको हाम्रो पृथ्वीबाट ४० प्रकाश बर्ष टाढा रहेको समेत जनाइएको छ।
खगोलविद्हरुले पत्ता लगाएको ग्रहहरुको नाम टीआरएपीपीआईएसटी-वन बी (TRAPPIST-1b) र
टीआरएपीपीआईएसटी-वन सी (TRAPPIST-1c) राखिएको छ। त्यस ग्रहमा अन्य ग्यासिय वायुमंडहरुको तुलनामा हाइड्रोजनको मात्रा धेरै नभएको सम्भावित कुरा पनि उल्लेख गरेको छ ।

अमेरिकाको स्पेस टेलिस्कोप साइंस इंस्टीच्युटका निकोल लेविसको भनाइ अनुसार, ‘सास फेर्न सकिने मात्रामा हाइड्रोजन हीलियम जस्ता ग्यासहरू भएको कुरा समेत बताइएको छ । यसैले गर्दा त्यस ग्रह्हरुमा प्राणीहरु बस्न योग्य भएको सम्भावना बढी रहेको कुरा उल्लेख गरिएको छ। ति ग्रहहरूले कम से कम ५० करोड बर्ष पुरानो एउटा सानो र रातो ताराको  परिक्रमा गर्दछन।

टीआरएपीपीआईएसटी-वन बी (TRAPPIST-1b) 1.5 दिनमा त्यो सानो रातो ताराको एक फन्को घुम्छ भने टीआरएपीपीआईएसटी-वन सी (TRAPPIST-1c) 2.4 दिनमा एक फन्को  घुम्छ।
यस बिषयमा गरिएको अध्ययन सम्बन्धि बिस्तृत बिवरण नेचर नामक पत्रिकामा प्रकाशित गरिएको छ।
यस ग्रहको बिषयमा दृष्य समाचारको लागि यहाँ दिएको लिंकमा क्लिक गरेर हेर्न सकिन्छ। 

https://www.youtube.com/watch?v=9XV0UE5Gb_Y&feature=youtu.be

एकै पोजिशनमा लामो समय बसिरहदा रोगले सताउला !

लामो समय सम्म एउटै पोजिसनमा बसिरहदा मनिषको शरिरमा बिभिन्न हानिकारक परिवर्तनहरु हुन्छन् । प्रायः हामी TV हेर्दा, कम्प्युटरमा लामो समय सम्म काम गर्दा, इन्टरनेट चलाउदा वा कम्प्युटरमा गेम खेल्दा होस् अथवा लामो समय सम्म एउटै पोजिसनमा बसेर केही काम गर्दा शरिरमा बिभिन्न नकारात्मक परिवर्तनलाई हुने र त्यसले बिभिन्न रोगहरुलाई समेत सँग संगै लेराउछ। त्यसरी लामो समय सम्म एकै ठाउमा एउटै पोजिसनमा बसिरहदा शिर देखि पाऊ सम्म बिभिन्न रोगहरु लाग्ने सम्भावना धेरै हुनसक्छ । जुनकुरा यहाँ तल उल्लेख गरिएको छ।  

• बेलायतको स्पोर्ट्स मेडिसिन पत्रिकाले प्रकाशित गरेको तथ्यांक अनुसार प्रत्येक दिन लगातार ६ घण्टा सम्म एकै पोजिसनमा बसेर टीभी हेर्ने व्यक्तिको आयु कमसेकम ५ बर्ष घट्दछ।  पत्रिकामा उल्लेख गरिएको छ, कुनै पनि स्थानमा आवश्यक भन्दा बढी समय दवाब पर्दा वा थिचेर राख्दा त्यस्तो ठाउमा ५० प्रतिशत सम्म अतिरिक्त बोशो जम्मा हुन्छ।  
• हाई ब्लडप्रेसर तथा कोलेष्ट्रोल 
• त्यसरी लामो समय सम्म एउटै पोजिसनमा बसेर काम गर्दा, TV हेर्दा वा कम्प्युटरमा चल्दा उच्चरक्तचाप हुने तथा कोलेष्ट्रोल समेत बढ्न सक्छ। अनुसन्धानबाट निस्केको नतिजामा थोरै समय मात्रै बस्नेको तुलनामा लामो समय सम्म एउटै पोजिसनमा बस्नेलाई यस्तो रोग लाग्ने संम्भावना दुइ गुणा बढी हुन्छ। 
• पाचन ग्रन्थि तथा पाचन प्रक्रियामा समस्या हुनसक्ने 

लामो समयसम्म एउटै पोजिसनमा बसिरहदा पाचनग्रन्थिमा समेत समस्या हुनुका साथै पाचन प्रणालीमै नकारात्मक प्रभाव पर्नसक्छ। जसलेगर्दा आवश्यक भन्दा बढी इन्सुलिनको निर्माण हुनगई शरिरलाई हानी पुग्न सक्छ र सुगरको रोग समेत लाग्न सक्छ।

कोलोन क्यान्सर हुने खतरा 

बिभिन्न समयमा गरिएको अध्ययनको नतिजाले समेत लामो समय सम्म एउटै पोजिसनमा बस्दा कोलोन क्यान्सर हुन सक्ने धेरै सम्भावना हुने कुरालाई पुष्टि गरेको छ।  येति मात्रै नभई स्तन तथा एन्डोमेट्रीअल क्यान्सर समेत हुने खतरा बढी हुन्छ।

मांसपेशिहरु कमजोर हुने 

मानिस जति सक्रिय हुन्छ मांसपेशीहरु त्यतिनै सक्रिय हुन्छन। जति मांसपेशीहरु सक्रिय हुन्छन, त्यतिनै धेरै मजबुत पनि हुन्छ।  तर धेरै समय सम्म एकै पोजिसनमा बसी रहदा ढाड तथा पेटको माम्सपेशीहरु पनि लामो समय सम्म निष्कृय हुने भएकोले खुकुलो र कम्जोर हुनजान्छ। यसले गर्दा हिप र खुट्टाको मांसपेशिहरु समेत कमजोर हुन्छ।

मेरुदण्डलाई समेत हानी हुन्छ  

लामो समय सम्म एकै ठाउमा एकै पोजिसनमा बसिरहदा ढाडको हड्डी (मेरुदण्ड) राम्रोसंग पुरै सोझो हुन नपाउने भएकोले त्यसरी एकै पोजिसनमा बसिरहदा हिप र खुट्टाको हड्डी तथा जोर्नीहरु राम्रो सँग सकृय नहुनेभएकोले
यिनीहरुको आफ्नो स्वाभावि लचकता हराएर कडा भएर बिस्तारै खिइन थाल्छ। यसले ति स्थानहरुको हड्डी तथा जोर्नीहरु बिस्तारै खिइदै जान्छ र दुख्न थाल्छ।
ओस्टियोपोरोसिस

नियमित रुपमा लामो समय एकै आशन वा पोजिसनमा बसिरहने मानिसहरुको तौल बढ्छ। हिप तथा अन्य तलको अन्य भागहरुको पनि तौल बढ्न जान्छ। यसरी शारीरिक सकृयताको कमी भएर  ओस्टियोपोरोसिस जस्तो हड्डी  सम्बन्धि रोग लाग्न सक्छ।
दिमागमा समेत असर पर्ने 

माम्सपेसीहरु सष्कृय हुदा फ्रेश रगत तथा अक्सिजन लगातार दिमागमा पुगिरहन्छ र त्यसबाट निस्कने एकप्रकारको रसायनले दिमागलाई सकृय बनाउदछ।  तर लामो समय सम्म एकै आशनमा बसिरहदा माम्सपेसीहरु निष्कृय हुने भएको र त्यसको सिधा प्रभाव दिमागमा पनि पर्छ र यसको काम गर्ने क्षमता पनि सुस्त हुन्छ। यसकारण लामो समय सम्म एकै पोजिसनमा बस्दा मस्तिष्कको क्षमतामा समेत नकारात्मक असर पर्न जान्छ।
गर्दन दुख्ने 

एकनासले लामो समय सम्म एकै पोजिसनमा बसेर काम गर्दा होस् वा कम्प्यूटरको अगाडी बस्दा, वा टीभी हेरेर बस्दा अथवा मोबाइल चलाएर बस्दा गर्दनको हड्डीमा नराम्रो असर पर्छ। यसले गर्दा गर्दनको हड्डी तथा नसामा नकारात्मक प्रभाव समेत पर्दछ र यसले कुम (काँध) र ढाडमा नराम्रोसंग दुख्छ।

बरिष्ठ रंगकर्मी सुनिल पोखरेल ICU मा !

बरिष्ठ रंगकर्मी सुनिल पोखरेल थापाथली स्थित नर्भिक हस्पिटलको ICU मा उपचारका लागि राखिएका छन्। सुनाकोठी, ललितपुर स्थित आफ्नै बासस्थानमा एक्कासी बेहोश भएपछी उनलाई उपचारका लागि हस्पिटल ल्याइएको थियो। हस्पिटलमा उपचार पछि उनको स्वास्थ्य स्थिति अहिले सामान्य हुदै गैरहेको जानकारी श्रीमती तथा रंगकर्मी निशा शर्माले जानकारी गरउनु भएको थियो। यस अघि बरिष्ठ रंगकर्मी श्रीपोखरेललाई
उपचार पछि चिकित्शकहरुले सिजर अट्याक भएको कुरा बताएका थिए।
अहिले बरिष्ठ रंगकर्मी श्रीपोखरेलको स्वास्थ्य स्थिति सामान्य हुदै गएको र CT Scan मा पनि त्यस्तो खराबी केहि नदेखिए पनि यस्तो सिजर अट्याकको खतरा पुनः दोहरिन सक्ने भएकोले हस्पिटल मै अब्जर्भेशनमा राखिएको कुरा समेत श्रीमती शर्माले जानकारी गराउनु भएको थियो।
नेपाली रंगमंचलाई आजको यस स्थितिमा पुर्याउन बरिष्ठ रंगकर्मी श्रीपोखरेल ठुलो योगदान दिनुभएको कुरालाई सायदै यस क्षेत्रलाई माया गर्ने जो कोहिले बिर्शन सक्छन। आरोहण नाट्य समुहका सस्थापक तथा गुरूकुल नाट्य संस्था स्थापना गरी धेरै नाट्य कर्मीहरुलाई यस क्षेत्रमा लाग्न प्रेरित गर्ने एक सफल तथा बरिष्ठ नाट्यकर्मी सुनिल पोखरेलले बिभिन्न नेपाली चलचित्रहरु, नाटकहरुमा अभिनय सफल तथा जिवन्त अभिनय गर्नुका साथै अनगिन्ति नाटकहरुमा सफल निर्देशन समेत गर्नु भएको छ।
भगवानसँग वहाको शिघ्र स्वास्थ्य लाभको कामना गर्दछौ।    

कविता

कोही डलर अनी कोही दिराम सँग बेचिदै छौं !
खै कुन सुखका लागि आराम सँग बेचिदै छौं !!
नमस्ते नेपालीहरु,कतै यस् सर,कतै हा जि,
र कतै त्यो वालेकुम सलाम सँग बेचिदै छौं !!
सारा विश्व वायु-पँखी घोडामा सयर गर्दैछ

हामी बहादुर तिनैका लगाम सँग बेचिदै छ!!
आमाहरु सम्झदै आसुमा सेल रोटी तार्दैछन,
छोरा बासी खबुस अनी जाम सँग बेचिदै छौं !!
न दशैँमा बा आमा न तिहारमा बहिनी छन,
के के सम्झनु र दाई तमाम सँग बेचिदै छौं !!

( श्याम अधिकारी ज्युले गुगल वालमा पोष्ट गर्नु भएको कविता समय सान्दर्भिक लगेर यहाँ उतारेको हो। )
-modelnepal.blogspot.com

केटी जिस्काउने बढी ५० वर्ष माथिका !

एउटा रमाइलो प्रसँग, खासै कुरा शुरु गरिहाल्नु भन्दा पहिले यो लेख अध्ययन गर्न लाग्नु भएका सबैलाई एउटा प्रश्न सोधि हालौ। "के तपाईले कही कतै कुनै समयमा केटी जिस्काउनु भएको छ?"
कुनै अप्ठ्यारो मान्नु पर्दैन, कुरा अफ़ुले मनन गरे पुग्छ। "जिस्काउनु भएको छ त, केटी?" …! कुरो अलिक हाँस उठ्दो नै छ, होइन त्?
अनि, यो कुरो पनि त् सुनेकै हुनुपर्छ, "तन बुढो भएपनि मन बुढो हुदैन।" यो उखान उहिले हाम्रा पुर्खाहरुले तेतिकै त् राखेनन् होला। यसमा अवश्य पनि केहि तथ्य लुकेकै हुनुपर्छ। बिशेष गरी पाका उमेरका मानिसहरुको लागि यो भनाई प्रयोग गरिन्छ।
कतै कुनै समय तपाईहरुले महसूस गर्नु भएको वा देख्नु भएको वा अरुले कुरा गरेको सुन्नु भएको हुनु पर्छ। कि फलानो बुढो मान्छेले फलानो केटीलाई कस्तो जिस्क्याएको, बुढो भएर पनि तरुनी केटी के जिस्क्याएको होला। कस्तो पत्तेको बुढो यो उमेरमा पनि तरुनी जिस्क्याउने। यस्तै यस्तै बिभिन्न कुराहरु जुन उमेर भइसकेका मानिसहरुको लागि भनिएको हुन्छन्। हामीले पढे सुनेका बिभिन्न घटनाहरुले पनि पाको उमेरका मानिसहरुमा बढीनै यौन आकांक्षा भएको पुष्टी भएको छ।   
हजुर हाम्रो छिमेकी मुलुक भारतमा गरिएको एक अध्ययनबाट निष्किएको नतिजा पनि त्यस्तै नै छ। 
केटीहरु जिस्काउने, यौन दुर्व्यवहार गर्नेहरुमा पाका उमेरका मानिसहरु नै बढी भेटिएका छन्।
Woman Power Online 1080 को तत्यांक अनुसार  महिला बिरुद्ध हुने दुर्व्यवहारको आरोपमा कारवाही गरिएका मध्ये ६८ प्रतिशत भन्दा बढी ५० बर्ष भन्दा बढी उमेरका मानिसहरु भेटिए। केटी जिस्काएको वा यौन दुर्व्यवहार गरेको आरोपमा कारवाही गरेर जेल चलान गरिएका ५७३ पुरुष मध्ये ५० प्रतिशत भन्दा बढी ५० बर्ष भन्दा बढी उमेरका पुरुषहरु भेटिएको तथ्यांक Woman Power Online 1080 ले प्रकाशित गरेको रिपोर्टमा उल्लेख गरेको छ। 
यस्तो अभियोगमा कारवाहीमा परेका हरु केही मनिषहरु रोगी समेत भएको तथ्य फेलापरेको छ। 
केटी जिस्काउने कार्यमा पाका उमेरका मनिषहरु बढी हुनुमा उनीहरु प्रति समाजले हेर्ने दृष्टि, अलिक हिम्मतिला हुने र पिडित केटीहरुले आफु बिरुद्ध पुलिसमा रिपोर्ट गर्ने कमै सम्भावना हुने भएर पनि युवाहरु भन्दा बढी केटि जिस्काउ छन।       
अझ विभिन्न कम्पनी तथा अफिस संचालन गरिरहेका पाका पुरुषहरुले काममा राख्ने वा त्यहाँ जागिरका लागि आवेदन गर्न आउने युवतीहरुमाथि काम/जागिरको प्रलोभन देखाएर अश्लील हर्कत गर्ने तथा यौन शोषण गर्ने गरेको समेत फेलापरेको तथ्य Woman Power Online 1080को  प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ।